Wooting One review

Drie mannen, een goed idee over een onderwerp waar ze niet al te veel ervaring in hebben, en vervolgens een kickstarterproject. Een eenvoudig concept dat op tal van manieren kan aflopen: In twijfelachtige geld-weg constructies, in geëmotioneerde mensen die het verschil tussen ‘crowdfunding’ en ‘pre-order’ niet weten, en soms, heel soms, in één heel bijzonder en volwassen product dat je af doet vragen hoe het in godsnaam mogelijk is dat een paar enthousiastelingen doen wat de gevestigde orde met hun capitaal en ervaring niet hebben kunnen doen.

En dat is precies wat Wooting is. Een goed idee, maar vooral een goede uitvoering en een eindresultaat wat je af doet vragen wat al die andere toetsenbordenfabrikanten nu precies aan het doen zijn. Het goede idee? Analoge switches, je weet wel, heel zachtjes naar links drukken om de auto lichtjes te sturen zoals op een gamepad, en niet de ouderwetse ‘aan-uit’ switch zoals we gewend zijn. Overigens met volledig behoud van die digitale functionaliteit, ze hebben wel een klein beetje nagedacht over waar mensen toetsenborden voor gebruiken natuurlijk.

En ja, we zijn af en toe een beetje chauvinistisch en vinden het natuurlijk super tof dat dit idee van die Hollanders af komt, wat het allemaal nog een beetje interessanter maakt (zolang ze maar niet denken dat we ze niet op de vingers tikken als iets beter moet). Hoe dan ook, ik zet de verlichting op Rood-Wit-Blauw, en tikken maar!

De Wooting One is beschikbaar met rode of blauwe switches voor 159 euro, of in een Premium uitvoering met beide switch sets aanwezig voor 199, want ja, ze zijn te vervangen.

Let op: Lang verhaal, langee conclusie, maar dit verdient uitgebreide aandacht.

Wat is Wooting?

Niet echt een typisch toetsenbord, dus eerst even de tekst en uitleg van Wooting zelf, en de specs van de website.

Uitpakken

Voor we naar onze ervaring over gaan, eerst uitpakken. Een geheel nieuw merk, dus nemen we iets meer tijd bij het uitpakken en wat we van Wooting op dat vlak mogen verwachten. Verpakking is netjes, geen fratsen extern, nette presentatie intern.

Onder het bord zien we een grote zak switches, wij hebben namelijk de premium versie met extra switch set, kabel, en een 8-tal rode switches zoals die op het bord zelf zitten vermoedelijk om ze te kunnen vervangen wanneer nodig.

Heel leuk, een kaartje en handleiding over hoe je andere layouts dan de standaard aanwezige US International uitvoering.

Bouw en features

En daar is onze Wooting. Het is een bord waarvan je wanneer je zou moeten gokken en nog nooit van Wooting gehoord had vermoedelijk zou van gokken dat het een Ducky of een DAS is, of iets in die richting. En dat is geen schande, no-nonsense, lekker zwart, geen overdreven fonts, gewoon strak.

Hooguit kunnen we stellen dat het bord als TKL (Excel users beware) ietsjes meer ruimte inpikt met ietwat meer loze ruimte bovenaan, maar netto is het een compact ding en het verschil op mijn bureau met de Trigger-Z (hij doet het nog.. net) is echt fors. Bouwkwaliteit is goed, erg goed zelfs. Er zijn in de prijsklasse modellen die nog iets meer rigide zijn, maar hier is weinig beweging in te krijgen en meer zal je zeker niet verwachten. Dat het een metalen afwerking heeft voel je aan de temperatuur, maar er zit wel een matte coating overheen die niet al te vinger-gevoelig is, zo zien we het graag in iets wat je nogal regelmatig aanraakt.

Verder design keuzes zijn vrij gangbaar. Voetjes, gelukkig voorzien van prima grip, de optie om de kabel door het midden of juist iets naar de zijkant naar buiten te leiden, en leuk detail: plakkaat onderop met de namen van de drie heren die erachter zitten. Persoonlijke touch altijd +1

Indeling, standaard, ook altijd +1. Font netjes strak, ook hier geen poespas, en media functionaliteit als secundaire functie toegevoegd. Beetje textbook, maar die is met een reden geschreven.

De switches

Zij minder verdiept in de mechanische markt zullen wellicht hopen op een geheel eigen switch, maar de realiteit is dat er nul kans is dat je met een beetje enthousiasme even een switchfabriek uit de grond stampt die aan de eisen van de moderne gamer en typist voldoet. Dat wil niet zeggen dat Wooting geen grote invloed is geweest op het design, maar er staat wel een switch aan de basis, namelijk de optische Flaretech switch. Hoewel nog altijd voorzien van mechanische delen, en geclasificeerd als een mechanische switch, is de activatie op basis van licht. In theorie zijn ze daardoor duurzamer en ze krijgen dan ook een levensduur mee van 100 miljoen aanslagen, maar we moeten ons ook afvragen wat de waarde van al die claims nu echt is. Cherry claimt al jaren 50 miljoen, Kailh kwam met hun Cherry clones met 60 mil aanzetten, Logitech gaf hun Romer-G’s vervolgens 70 mil mee, en Razer op hun beurt beloofden… je raadt het al… 80 miljoen clicks!

Nu zegt het natuurlijk niets over de Flaretechs en hun 100 mil claim, maar zonder manier om het te testen kijken we natuurlijk een beetje sceptisch. Het mooiste is echter: het maakt eigenlijk niet uit, want deze switches zijn zonder gedoe per stuk te vervangen. Eerst halen we de (Cherry MX compatible) keycaps eraf, gewoon standaard ABS en etched modelletjes zoals op praktisch elk bord in die prijsklasse…

En vervolgens met de andere kant van de meegeleverde tool trekken we de hele switch eruit. Gaat er één kapot heb je er in elk geval al acht spare, maar eenvoudig genoeg om bij te kopen ook, ondanks dat we de kans dat dat nodig gaat zijn niet echt al te serieus nemen.

Het idee van de Premium versie van de Wooting is dat je zelf kan switchen tussen de switches (slecht, I know), maar ondanks dat het eenvoudig genoeg is per switch is dat niet iets wat je even te pas en te onpas doet. Daarom alleen al zien wij de Premium variant meer als een leuke manier van presenteren wat je in huis hebt, maar lijkt het zo voor de hand liggen dat een consument gewoon één van de twee switches kiest en daarbij blijft. Toegegeven, het is op zich zo gek niet om switches te combineren, maar dat is meer niche gebruik dan echt breed inzetbaar.

De vraag is dan welke switch. De kleuren rood en blauw zijn niet uit de lucht gegrepen, en volgen de Cherry standaard. Rood is liniair, blauw is ‘clicky’. De laatste tikten we zo op weg en moesten we een Cherry board ernaast leggen om te realiseren dat ze ietjes anders voelen maar dat ik als schattige bruut its heb van ‘care’, de eerste zijn in mijn optiek wel beter. Cherry MX Red is met 45 gram aanslag voor mij gewoon iets te licht, een rustende vinger drukt er soms al doorheen. Met ca 55 gram is de Flaretech rode switch wat zwaarder en neigt hij op papier meer richting de Cherry MX Black switch. Echter, vergeleken met mijn MX Black bordjes voelt die ondanks het geringe verschil van 5 gram dan toch wel zwaarder, waar de Flaretech neutraler voelt.

In mijn optiek dus best een goede keuze. Wel vraag ik mij af waarom ook is gekozen om een clicky, tactile switch te zetten in een bord met als grote feature analoge werking. Het mooie aan die analoge werking is dat je een gamepad achtige soepele beweging kan simuleren, en een switch met een duidelijk actuatiepunt voelt dan wat apart. Een Wooting One met rode switches lijkt dan ook de meest logische keuze. Wooting weet dat zelf ook, maar geeft aan dat ze nu eenmaal mensen met een voorkeur voor clicky switches niet willen uitsluiten, en dat snappen wij ook wel. Ik ben het eens, de clicky switch in zijn algemeenheid, merk irrelevant, geeft de beste type-ervaring, maar als all-rounder is de rode Flaretech toch echt heel aardig, deels vanwege de iets hogere weerstand dan bij Cherry red, grotendeels vanwege de optische toepassing en het bereiken van een mooie liniaire druk-lijn.

Inmiddels tik ik nu ook een tijdje op een tweede Flaretech gebaseerd bord, de Gigabyte Aorus K9, en in de basis is die ervaring niet anders dan hier. De tijd zal moeten leren of Flaretech de Cherry standaard kan evenaren, maar op basis van de eerste weekjes inmiddels vind ik het veelbelovend. Interessant is dan natuurlijk de vraag waarom Wooting wel de analoge feature biedt, maar een veel grotere partij als Gigabyte (nog) niet. We hebben inmiddels links en rechts vernomen dat de naam Wooting echt wel impact heeft gehad, en het lijkt ook niet meer dan vanzelfsprekend dat dit pas het begin van het analoge avontuur is, maar het geeft vooralsnog wel aan dat hier echt het nodige aan ontwikkeld is om het te laten werken als het doet.

Analoog in de praktijk!

Want dat is nou juist het leuke, het werkt! En niet zo’n beetje ook. Uiteraard heeft het geen zin om te pas en te onpas analoge controller-stijl inputs aan te koppelen, maar we hebben de nodige dingen gevonden waarbij het echt verschil maakt. Race games zijn wat dat betreft het inkoppertje, want geleidelijk kunnen sturen in tegenstelling tot het ‘tik-tik-tik’ haper-de-haper gebeuren op een normaal toetsenbord is natuurlijk logisch. Rocket league werd genoemd en had ik toevallig ook geinstalleerd staan, waarbij je daadwerkelijk alsof je op een controller zit verfijning in je bewegingen hebt.

Tenminste, en hier komt wel een redelijke maar, mits je de instellingen een beetje tweakt. Want dit is een bord voor enthousiastelingen, niet voor mensen die plug&play verwachten dat elke game in één keer perfect werkt. Dit is innovatie en daar zijn de meeste games niet op voorbereid. Veel games zijn gelukkig voorbereid op de x-input methode die ook door controllers wordt gebruikt en zodoende wel al direct controller-ready, maar er zijn wel wat overwegingen. We lopen het even door.

We beginnen vrij eenvoudig met de software. Daar pas je wat kleurtjes aan van de verlichting, kan je keys remappen, en kan je het actuatiepunt van de digitale aanslag veranderen zolang je in digitale modus bent. Op zich best leuk dat je zelf dat wat kan tweaken.

Waar het echter om draait zijn natuurlijk de analoge profielen, waarvan je er drie on-board hebt opgeslagen. We pakken een vrij simpel voorbeeld, en binden W aan de joystick-up actie, etcetera. Alle knoppen op een Xbox controller kunnen worden gemapped, en dat geeft toch de nodige opties.

Met dat die eerste instellingen klaargezet begin je te gamen, maar merk je toch dat er wat dingen onhandig zijn. Zo is het nogal lastig typen zonder de letters WASD, die op dat moment bound zijn aan de joystick. Gasten van Wooting zijn niet gek, dus hebben in hun overigens echt briljant genaamde Wootility software (serieus humor als je het mij vraagt), de optie om ‘enable digital keys’ aan te vinken. Hierbij blijven je knoppen dus ook digitaal, en kan je bijvoorbeeld wat onaardige dingen zeggen tegen je tegenstander, of teammate. Ter compensatie moet je dan WASD wel weer -unbinden- in de game zelf, zodat die game ook niet op het digitale aan/uit signaal reageert.

Ook de deadzone compensatie is iets waar je snel tegenaan loopt. Bij een joystick wil je daar wat van hebben, maar de minimale indruk voordat er iets gebeurd op het toetsenbord is al 1,5mm, waardoor een extra deadzone in de software of game de hele analoge range verpest. Deadzone uit in de game, deadzone compensatie in de software, en hop, klaar. Het werkt, het resultaat is echt hilarisch, maar je merkt het al: het is een tweakers bordje.

Met een beetje liefde heb je dus een hele prima analoge range, waarbij je met een beetje aandacht wel merkt dat er nog een kleine deadzone aan het einde zit (nipt voor bottomen heb je al vol gas zeg maar), maar in grote lijnen voldoet dit precies aan de verwachtingen die je op papier hebt, met een grote lach op je gezicht wanneer je dat in de praktijk ziet gebeuren.

Wel merk je in de praktijk dat er wel wat gewenning bij komt kijken. Je bent niet spontaan gewend aan het feit dat rustig indrukken meerwaarde biedt, en als je van nature al een beetje hamert merk ik althans dat ik daar soms toch snel op terug kom.

De grote uitdaging is natuurlijk bedenken waar je dit voor wil gebruiken. Overwatch was een leuk voorbeeld waarin je kan zien dat het werkt, maar waar ik in racegames direct meerwaarde zag was het daar niet veel meer dan een leuk extratje. PUBG is wat dat betreft een beter voorbeeld, waarbij wat kleinere bewegingen wel wat frequenter tot hun recht kwamen. Op zich kan je de vraag waar het zinvol best makkelijk zelf beantwoorden: Bedenk welke games je met een controller fijner vindt dan een toetsenbord, presto. En het aller mooiste op dat moment: je hebt de kracht van #pcmr, de muis, natuurlijk bij de hand voor je aim. W00t(ing)!

De software heeft zeker de nodige slimmigheidjes om de functionaliteit van analoog te vergroten, bijvoorbeeld de optie om de analoge curve aan te passen (vooral handig wanneer applicaties een liniaire curve zelf omtoveren in wat anders), en vooral ook de de double keystroke optie. Zo kan je een actie binden aan een bepaalde drukdiepte, en een andere actie als je dan verder doordrukt. Denk aan ‘walk’ en ‘run’ voor games die gamepads niet of beperkt ondersteunen, en nee ik ben niet creatief genoeg om te kunnen bedenken waar ik het zou voor gebruiken, maar het feit dat het kan is wel heel tof.

We zien wel wat uitdagingen, bijvoorbeeld bij games die delen combineren waarbij gamepads juist wel/geen voordeel zijn. Dan kan je bijvoorbeeld twee profielen opbouwen die aan je eisen voldoen, maar dat is natuurlijk het nodige werk.

Het feit dat je profielen kan exporteren en importeren is wel top, want dit neemt het meeste werk uit handen. Zo zijn er al wat profielen beschikbaar voor populaire games. Ik zeg ‘het meeste’, want vaak wil je de game settings zelf ook nog even tweaken en dat kan Wooting natuurlijk niet voor je doen, al geven ze bij sommige games wel handige tips over hoe je dat kan doen. Rocket League dan weer als voorbeeld, met hun profiel en 3 tellen slidertjes verzetten was het perfect, en de eerste keer handmatig was ik toch de nodige minuutjes aan het tweaken. Als de analoge-setting-marketplace van de grond komt zou ik daar heel blij van worden.

Verlichting

Het is 2017 (bijna 2018 alweer… jeez) en dus is RGB de standaard. Geen fancy bunch aan effecten, maar gewoon per-key instelbare RGB verlichting die je per profiel koppelt. Niets staat je in de weg om gewoon voor ‘alles wit’ te gaan, maar een beetje kleur kunnen spelen zit niemand in de weg. Het geeft ons weer wat kansen voor plaatjes in elk geval.

Helderheid en uniformiteit? Keurig.

Conclusie

Er is vast een kritische kickstarter volger van het eerste uur die ‘gimmick’ wil roepen, en daar zit ook wel een kern van waarheid in. De reden dat Wooting zo opvallend is heeft inderdaad met die ene, zeldzame feature te maken die we elders niet zien, en dat valt binnen de definitie van gimmick. Dat woord heeft echter een aparte smaak wat wellicht doet vermoeden dat die gimmick bedoeld is om af te leiden van de rest, maar laat de Wooting One nu als klassiek mechanisch toetsenbord echt geen haar slechter zijn dan wat welk willekeurig groot toetsenborden merk dan ook weet te produceren voor die prijs. Cooler Master Masterkeys S? Logitech G Pro? Corsair K65 Lux? De Wooting one staat los van het hele analoge gebeuren gewoon zijn mannetje met zijn stevige constructie met stalen afwerking, en vooral ook een fijne, niet te vinger gevoelige coating.

Flaretech switches zijn weliswaar nieuwer en zullen zich moeten bewijzen, maar tot dusver gewoon lof van mijn kant en het feit dat je ze eenvoudig in hun geheel kan vervangen is natuurlijk een heel mooi steuntje in de rug. Een paar tientjes links en rechts zijn in mijn optiek dan ook geen issue. Verder zien we ook geen zwakke plekken in andere core gaming toetsenbord features, denk aan anti-ghosting / NKRO, responsetijd, etcetera.

En natuurlijk is de analoge feature de ster, maar dat drie gasten met een beetje wil een product neerzetten die op andere vlakken feitelijk doet wat de gevestigde orde doet (als ze dat al doen) is voor mij wellicht nog wel het mooiste. En ja het Nederlandse sausje is harstikke leuk, en ja we hebben natuurlijk sympathie voor mensen die met veel enthousiasme iets willen bereiken en natuurlijk worden wij als reviewers ook heel blij met iets wat echt even anders en nieuw is, maar dit is gewoon objectief heel erg goed.

Hoe leuk of handig is de optie om een gamepad achtig gevoelige controller in je toetsen te hebben ingebouwd? Dat zal je zelf moeten bepalen. Ik zie de nodige use cases, maar vraag mij ook af of racegamer spelers al geen wheel of gamepad hebben, dat flightsim spelers toch geen joystick zullen hebben, etcetera. Ik vrees dat de mooiste toepassingen zullen komen van mensen die aanzienlijk creatiever zijn dan dat ik ben, maar het feit dat dit dus gewoon kan, en dat dit naar alle waarschijnlijkheid de nieuwe norm gaat worden zegt zeker wat.

Het analoge is bovenal gewoon heel erg leuk om te ervaren, mee te spelen, en uiteindelijk je eigen doeleinden voor te bedenken. Dit kunnen doen wanneer het niet ten koste gaat van andere elementen van een degelijke mech is cruciaal, en dat is precies wat Wooting met hun aller eerste product al laat zien. Wel moet je daar echt je meerwaarde in zoeken, want deze eerste stap in de wereld van analoge toetsenborden is nog niet gevuld met enorme aantallen hapklare brokken voor de meest luie gebruikers. Zelfs met het profielen delen en importeren moet je gewoon zelf een beetje willen spelen om de ervaring precies zo te krijgen als jij wilt. Het zal geleidelijk allemaal (nog, het is tenslotte niet lastig) makkelijker worden, maar ‘plug & play’ is het ook weer niet.

Nu bieden de softwarepakketten van o.a. Corsair en Logitech natuurlijk best wel flair en tonen die ervaring in een brede zin, maar Wooting heeft hun software nu ook al goed voor elkaar en wat analoge functionaliteit betreft krijg je al meer dan ik van had kunnen dromen. Fancy effecten zitten er nog niet in, we missen nog wat features zoals uitgebreide macro’s en rebinds, en hier en daar kan een randje polijsten wellicht geen kwaad, maar de basis tot dusver is bewondering waard en doet wat soepele ervaring niet onder voor wat gangbaar is in de industrie. Daarbij is de software ook lekker vlot met aanpassen en opslaan, de ervaring is best lekker. Je stapt vroeg in in een nieuwe innovatie, maar ook op softwarevlak staat de basis gewoon. Oh en de naam ‘Wootility’ is awesome, punt.

Wat nu voor Wooting? Een full size versie vermoed ik, want als all-rounder is werken zonder numpad best pittig (zeg ik de dag nadat ik een laptop zonder numpad heb besteld, met enig pijn in het hart). Daarbij zou ik dan een polssteun (zij het optioneel, maar dan wel goed beschikbaar) waarderen. Verder denk ik dat de inzetbaarheid van de controller functie al goed is met directinput en xinput support, feitelijk alles wat een gangbare controller ondersteunt kan je hiermee aansturen, maar iets van een profile marketplace (in de software?) waarbij je eenvoudig instellingen voor specifieke games en applicaties kan importeren zou een enorme bonus zijn. Niet alleen tegen luiheid, maar vooral ook als inspiratiebron, want er is heel veel mogelijk wat soms lastig is (voor mij toch) om zelf te bedenken en je pas bewust van bent als iemand je het idee geeft. Hopelijk kunnen ze zowel de hardware, software als de game industrie overtuigen dat dit concept de toekomst zou moeten zijn. Er is dus veel ondersteuning voor de controller protocollen die erin zitten, maar moet je je eens voorstellen wat een analoge input in je toetsenbord zou kunnen betekenen wanneer goed geïntegreerd in applicaties zoals Photoshop en Premiere?

Reviewen is kritisch zijn, en we hebben wel wat puntjes kunnen aankaarten die een bredere inzetbaarheid kan verbeteren, maar dit product is gewoon damn impressive. Had Famous Gaming Brand X dit neergelegd waren we gegarandeerd even enthousiast geweest, we zien hier echt niets door de vingers omdat dit van een paar enthousiaste landgenoten komt. Dit is een hele mooie innovatie, een heel mooi product, met als resultaat één hele blije gebruiker die regelmatig toch even ‘w00t’ roept wanneer hij een nieuw gebruiksdoel voor de analoge functie heeft gevonden.

Interesse? In onze optiek kijk je dan het beste naar de variant met de rode switches. Met 55 gram zijn ze wat zwaarder dan Cherry MX Red, maar dat maakt ze m.i. veiligere all-rounders. Op gevoel tikt de blauwe erg lekker, sowieso is clicky of tactile m.i. fijner onder de vingers als typist, maar tactile en clicky gecombineerd met een analoge controle (waarbij je toch een beetje een liniaire lijn wil pakken) is een wat aparte match. Dat de blauwe switches er zijn is op zich leuk, en wellicht kijk jij er anders op, maar m.i. voelt dat meer als een extratje terwijl de rode switch precies past bij wat Wooting probeert te bereiken.

Hoe dan ook, hele dikke kudos voor Wooting.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: