NZXT Kraken X72 review

Zij die wel eens eerder wat van ons hebben gelezen zullen vast de NZXT Kraken koelers wel eens voorbij hebben zien komen. De review van de Kraken X60 is inmiddels al weer 4 jaar geleden, en die was in de tijd best opvallend met zijn RGB LEDje erin, en gaandeweg hebben we de opvolgers (X61, X62 en kleinere varianten op deze 280mm modellen) tal van keren gebruikt in verschillende systemen. De reden: toch vooral die uitstraling, al lieten de prestaties nimmer te wensen over.

De Kraken X62 gaat inmiddels ook al weer meer dan een jaar mee, maar mogen we toch (subjectief) nog altijd één van de (zo niet dé) aantrekkelijkste, of in elk geval objectief opvallende processorkoelers noemen. Smaken verschillen and all that, maar zelden dat koeler-reviews zo structureel aandacht blijven krijgen dus we hebben een vermoeden dat we niet de enige zijn die dat denken. Toegegeven, de prijs is fors en objectief zijn dergelijk dikke koelers voor tal van processoren (en niet overclockers) al snel ‘overkill’, maar dat wordt kennelijk soms graag voor lief genomen.

De concurrentie zit echter ook niet stil, en we hebben zowel Corsair als Thermaltake hun zinnen zien zetten op 360mm modellen. NZXT beperkte zich tot dusver tot 140mm, 240mm en 280mm modellen. Op zich geen onredelijke keuze, want het aantal cases waarin je een 360mm rad kwijt kan is net weer wat kleiner, maar er zijn even goed cases waarin een 360mm radiator mooier oogt dan een 240mm model. Daarbij weten we uit ervaring dat een 360mm variant van dezelfde koeler in de regel net even een kleine temperatuur winst kan geven, dus wie weet dat de positie van NZXT in de temperatuurgrafieken ook een argumentje was geweest voor… de Kraken X72. De echte nieuwe serie laat nog even op zich wachten, maar NZXT breidt zijn Kraken assortiment vanaf vandaag dus uit met een 360mm model.

Prijskaartje? Nog niet zeker. De X62 kost je een eurotje of 155, de X72 zal daar vermoedelijk een paar tientjes boven komen maar vooralsnog is het gissen.

Uitpakken, bouw en features

Geen grote verrassingen voor de Kraken kenners in de verpakking en de unbox ervaring. Gewoon netjes, geen reden om af te wijken van de AIO-verpakking-standaard.

Specs:

En daar is het volgende Krakentje. Nog altijd een net afgewerkt rad met net wat langere slangen dan typisch voor AIO’s (wat soms handig is, merkten we bijvoorbeeld bij de Raijintek Paean build), slangen voorzien van sleeves en een bescheiden NZXT branding op het rad. Maar dan allemaal net even wat langer.

De pomp constructie blijft toch de show piece van NZXT en als ik een gok mag doen één van de grootste factoren achter het ogenschijnlijke succes van de serie (gezien de zichtbaarheid in alle topics, channels, social media etc mogen we het wel een succes noemen). De constructie zelf is chic met het geborstelde randje, al zie je daar in menig pc weinig meer van, maar de spiegel constructie die ook net wat groter is dan gebruikelijk valt toch positief op. Onderop: koelpasta voorgeplakt, ook handig (tenzij je naar Threadrippers kijkt).

Fans, blijven bij de bekende weg van de X52 hier (240mm). Zwart met een grijs detail, ruim instelbaar met 500-2000RPM (wat je via de software van NZXT doet), en op zich netjes. Wel vragen we ons af waarom ze niet gewoon meteen voor de RGB AER fans gaan; iets duurder, maar die RGB-upgrade voelt toch als iets wat voor de hand ligt.

Montage

Weinig zaken zijn zo makkelijk in te bouwen als Asetek gebaseerde AIO waterkoelers. Er komt weliswaar wat schroefwerk bij kijken, 12 schroefjes om de fans op de radiator te plaatsen (en het kan iets meer moeite zijn als je de fans tussen behuizing en radiator wilt), maar laten we dat niet als lastig gaan beschrijven.

Montage op de CPU is een kwestie van backplate erachter, schroeven erin draaien, koelblok erop (want pasta zit er standaard op), en vastschroeven maar. Enige wat we dan zouden kunnen bedenken is dat een beetje extra pasta voor hermontages geen kwaad zou kunnen en zou moeten kunnen voor de prijs.

Je PCI-e sloten zijn uiteraard geheel vrij, maar wat we vorige keer ook zagen is dat de grote pomp constructie verdacht dicht tegen je geheugen zit. Op de meeste moederborden is dat geen punt, helemaal niet wanneer je slechts twee van de vier sloten gebruikt, maar als je een bord hebt met een socket nabij het geheugen kan het lastig worden. In typische layouts gaat het allemaal net, zie bijvoorbeeld deze foto van de Kraken pomp naast een volle kit GeIL Super Luce geheugen op de Gigabyte Z370 Aorus Gaming 7.

Vervolgens sluit je twee kabels aan. Eén vanuit de pomp naar een vrije USB 2.0 poort (als je die niet over hebt heeft NZXT daar losse USB 2.0 hubs voor, voor intern in pc), en één vanuit de pomp naar een SATA power connector en naar de drie fans. De optie om nogmaals drie fans aan te sluiten voor push-pull zit hier niet op, vermoedelijk dat dezelfde controller is gebruikt als uit de X52 en X62 en dat die max vier, en dus geen zes fans aan kan sturen. Maar goed, push-pull erbij aanschaffen is zelden een zinvolle investering.

Testmethode

We blijven vanaf heden volledig trouw aan onze nieuwe Intel Core i7-8700K setup in combinatie met de ASUS ROG Z370 Maximus X Hero en onze trouwe Seasonic Focus Plus Gold Platinum Plus Titanium Ultra nogwat, ik kan de namen niet bijhouden soms. Het liefst wil je zo veel mogelijk op één platform blijven, maar nu 6 cores het nieuwe mainstream is, met een hoger gebruik tot gevolg, is die stap ons inziens toch echt praktisch relevanter dan vast te houden aan de Intel Core i7-7700K. We zijn nu zo ver dat we een goede, rotsvaste setting hebben voor de temperaturen en geluidsproductie, we hebben lang zitten knutselen wat voltages betreft, afstelling van kleine details in de bios en het opzetten van een geheel vaste opstelling die zowel wat luxere koelers als instappers ka nvergelijken, en het is nu vooral een kwestie van koelers (her)testen om de lijst weer zo lang te krijgen als voorheen. De meer nauwkeurige resultaten zijn het m.i. echter waard.

Alle instellingen staan vast zoals voorheen, minimaal 20 minuten burn-in op welk moment we normaliter al steady-state hebben bereikt voor deze processors, en vervolgens meten we het gemiddelde over een periode van 15 minuten. Dit op een open testbench, zonder verdere koeling aanwezig, en genormaliseerd naar de kamertemperatuur; dit kan je binnen een paar graden afwijking zonder problemen normaliseren. Enkele uren tot een dag later en de nodige burn-in verder, herhalen we de test voor een grotere betrouwbaarheid.

Nadat beide tests tweemaal zijn uitgevoerd wordt elke koeler opnieuw gemonteerd om eventuele fouten van onze kant bij monteren uit te sluiten. Afwijkingen die we daar tot dusver zien zitten meestal (mits we onze taak goed doen) in de tienden van graden tot een graad Celcius. Resultaten binnen 1 C van elkaar kan je dus als meting-technisch gelijkwaardig beschouwen en hanteren wij dan ook als maximaal gewenste afwijking tussen de meetmomenten, anders begint het proces opnieuw totdat we een resultaat hebben dat we betrouwbaar reproduceren. Heel praktisch bekeken kan je jezelf ook afvragen wat een verschil van 3, 5, of soms nog wel meer graden nu echt uit maakt in je build, maar dat neemt niet weg dat we daar termen als ‘beter’ en ‘minder’ met overtuiging kunnen toepassen.

Ter info: een open testbench is in de regel niet beter dan een goede case. Een case met zeer goede airflow laat normaliter een iets betere prestatie zien, een case met matige tot slechte kan de temperaturen iets tot flink laten oplopen. Een open bench test is daarmee dus redelijk accuraat voor menig ’typisch’ degelijk tower systeem, maar blijf altijd nadenken over de gevolgen van jouw andere hardware.

Verder, onthoud ook dat synthetische tests aanmerkelijk zwaarder zijn dan typische game tests, vooral vanwege de consistentie van de belasting; een typische game geeft geen constante 100% load. Goede resultaten in synthetische tests geeft dus bepaalde zekerheden voor praktische applicaties. Hou daarbij wel rekening dat de ene CPU de andere niet is en dat variabelen als case airflow, warme grafische kaarten, of een kacheltje op je bureau in de winter ook invloed kan hebben. Je kan resultaten tussen verschillende reviews dus niet uitwisselen, noch garantie claimen dat jij bepaalde temperaturen die wij halen ook haalt. Dit is primair een vergelijking tussen koeloplossingen, zij het met praktische insteek.

Testresultaten

De resultaten met alle ventilatoren, pompen, en wat moderne koelers dan ook wel niet kunnen bedenken vol open:

Woop. De Kraken X60, X61 en X62 waren lange tijd de koplopers van onze grafiek, en pas recentelijk bij de stap naar de 8700K zagen we nog grotere units verschijnen en de X62 een beetje onder druk zetten (al moeten we zeggen, pak een andere setup en dikke kans dat je alles tussen de X62 en Floe 360 willekeurig kan rondschuiven). De Kraken X72 slaat echter een aardig gat, want 2,5 C aan de top van de grafiek is best fors.

De manier waarop echter was.. tja:

We stonden zelf ook even te kijken van het resultaat, maar we zijn even teruggegaan naar o.a. de Corsair en de X62 en kwamen echt op hetzelfde plaatje uit. Subjectief voelde de X72 niet significant luider dan bijvoorbeeld de X62 op volle toeren, als je het mij vraagt klinkt het allemaal als een pokke herrie als je de fans op 100% zet, maar objectief was de X72 dus gewoon nog aardig wat luider.

De vraag is natuurlijk, waarom zou je in godsnaam je AIO op 100% fanspeed willen zetten. Eerder kwamen wij na subjectief testen (lees: veel meningen vragen) uit dat we 40 dBA op een halve meter een acceptabele maximale geluidsproductie vinden. Handige bijkomstigheid is dat we het gros van de lucht- en waterkoelers ook daadwerkelijk op die 40,0 dBA kunnen instellen. Een gamer zal toch met een headset op zitten, maar als je CPU intensief werk zit te doen is dit het niveau waarop je je pc wel wat hoort doen, maar waarbij het (tenzij je heel gevoelig bent) niet als storend ervaren zal mogen worden.

Niet heel onverwacht krimpt de forse winst in temperaturen iets, maar onder de streep blijft het resultaat toch gunstig voor de Kraken X72. Bij gelijke geluidsproductie een graadje winst op de Noctua NH-D15 in alles-erop Chromax versie, en ook net even voor de concurrentie van Thermaltake en Corsair. Maakt die 1-2 C in de praktijk veel uit? Tuurlijk niet, maar neemt niet weg dat we er wel van houden als fabrikanten zich toch blijven inzetten die kleine verbeteringen door te voeren. De basis van die drie AIO’s is weliswaar van Asetek, maar we begrijpen dat er wel degelijk wat wat aan tuning vanuit de fabrikanten in zit.

Relevanter, veel relevanter, is het feit dat ook deze nieuwe Kraken zich eenvoudig tot doodstil niveau weet te beperken via de in de software instelbare silent of manual modus. Zelfs met de geluidsmeter op enkele centimeters zien we er geen beweging in komen. Dat is overigens niet (meer) uniek aan NZXT, we zien het zeker vaker, maar het is desondanks een sterk pluspunt van (sommige) current gen AIO’s dat je ook als stilte liefhebber daar je heil kan zoeken.

Ho. He. Wacht! Kraken M22 in de grafiek? Review van die unit hebben we morgen 😉

Showcase

Met de meegeleverde software kan je het fanprofiel en de pompsnelheid aanpassen, en natuurlijk.. met lichtjes spelen! Een paar van onze Kraken showcase foto’s:

Conclusie

We konden er eigenlijk een beetje op wachten dat NZXT een 360mm variant van hun Kraken uit zou brengen. Wellicht ben je ietwat teleurgesteld dat er nog geen X63 is, en ik vraag mij stiekem ook af hoe gek ze dat ding zullen maken, maar ondanks het feit dat de X62 al weer een jaartje en wat maanden mee gaat blijft het in mijn optiek gewoon een perfect voorbeeld van hoe een AIO zou moeten zijn. Sure, met custom waterkoeling kan je hele mooie dingen doen, maar zo’n hapklare pakketje van de plank dat je zonder moeite installeert is toch best lekker en tot zover de uitstraling van AIO’s gaat staat de Kraken volgens mij nog wel voorop.

De prijs is, tja. Vergeleken met ‘custom’ spotgoedkoop. Vergeleken met een dikke towerkoeler erg prijzig. Ervaring leert dat men het er voor over heeft en we weten ook dat de onderliggende fabrikant Asetek ook zuinig is met hun patenten en licenties, het zal niemand verbazen in elk geval. Vergeleken met andere Asetek gebaseerde concurrenten ontloopt het elkaar allemaal ook niet veel, en de positie van Asetek vergeleken met de alternatieven is ook gewon heel sterk. Wat we veel belangrijker vinden is dat het onderliggende product gewoon goed is. De units presteren uitstekend en de recente pompen zijn simpelweg onhoorbaar. We zien de X72 weliswaar als luidste uit de test wanneer de fans vol open staan, maar hij is tot het absolute minimum te temmen en in de meting op vaste geluidsproductie blijft hij ook bovenaan het lijstje staan (en er is geen goed excuus om je AIO op 100% te zetten). RGB AIO’s kunnen zeker goedkoper, denk aan wat Cooler Master doet, maar we zien hier betere prestaties, flink lagere minimale geluidsproductie, en een flink langere garantie.

Was de X72 echt nodig? Vermoedelijk niet, want hoewel het de nieuwe chart-topper is scheelt het functioneel of praktisch niet zo gek veel met bijvoorbeeld de X62. Wellicht dat we op de meest extreme processoren wellicht wat significante verschilen gaan zien, maar dan praten we over een 7980XE bijvoorbeeld, niet over een 8700K. Onder de streep is de X72 voor de meeste consumenten simpelweg een extra optie voor die builds waarin een 360mm radiator net even beter past dan een 240mm of 280mm variant, en dat is prima. Zoek je een meer betaalbare manier om die pomp uitstraling te halen zijn de kleinere modellen er nog gewoon, maar de resultaten zijn vrij duidelijk dat de Kraken X72 met zijn net wat grotere radiator en vermoedelijk net weer wat kleine tweaks net weer wat beter presteert. AIO revoluties zullen op gebied van prestaties vermoedelijk niet snel komen, dus kleine stukjes evoluties vinden we dik prima.

Kan er wat beter? Vast wel, maar pas bij de volgende generatie zullen we dan weten wat we hebben gemist. We hebben nog niets in concurrenten gezien dat we hier missen in elk geval. Op dit moment zou ik zeggen dat ik een tube extra koelpasta zou waarderen voor herinstallaties, voor geïnstalleerd is handig maar zodra je een remount doet heb je je eigen pasta nodig. Daarbij vragen we ons af waarom ze geen kant en klaar Kraken + AER (RGB fans) pakket gaan verkopen. Die RGB-fan upgrade ligt er zo dik bovenop dat een combinatiepakket je de kosten bespaart van drie non-LED fans die er nu bij zitten. Gezien de totaalprijs geen vervelend idee. Meer garantie is natuurlijk ook altijd leuk, maar de huidige 6 jaar die NZXT geeft op de Kraken X-series is gewoon harstikke netjes en niets anders dan een plus. Alles kan kapot, waterkoelers met meer bewegende onderdelen lopen meer risico dan luchtkoelers, maar 6 jaar is gewoon een uitstekende dekking.

Dus krijgen we weer een soort “The king is dead, long live the king!” voor de jongste Kraken. Behalve dat de ‘king’ dus nog gewoon even door gaat… als 280mm prins, ofzoiets. Volgens mij zijn dit van die momenten dat je beter geen metaforen of andere uitdrukkingen kan gebruiken, maar goed. De NZXT Kraken waren reeds, en blijven ook gewoon top presterende, indien gewenst fluisterstille, en nog altijd zeer begerenswaardige AIO’s, en laten met de X72 zien dat ze ook in de 360mm klasse aan de top staan.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: