Samenvatting

De MSI B360M Mortar is de op één na goedkoopste B360 of H370 plank in onze vergelijking, maar beperkt de concessies toch goed; vooral de goedkopere audio chipset valt als minpunt op en ook voor WiFi moet je hier niet zijn. Echter voor het geld krijg je toch erg veel, waaronder twee (snelle) M.2 sloten, vier fan headers, USB 3.1 Type-C frontpanel connector, een stroomvoorziening die ook voor een Intel Core i7 ruimschoots voldoet, en daarbij is de MSI B360M Mortar het eerste bord dat visueel indruk maakte wanneer we de B360 borden van goedkoop naar duur op een rijtje zetten. Aantrekkelijk B360 voor een schappelijke prijs dus; 8,5/10.

MSI B360M Mortar review

We zien de nodige luxe borden passeren, maar als jij een B360 moederbord overweegt voor bijvoorbeeld een Intel Core i3-8100, i5-8400 of zelfs i7-8700? Dan hoeft dat niet per sé een prijzig monster te zijn. Vandaag nemen we dan ook een kijkje bij de MSI B360M Mortar, een moederbord dat al rond de 9 tientjes te koop is. Makkelijk gaan we het hem niet maken, want voor de echte budget borden ben je nog een stuk goedkoper uit, dus we gaan in elk geval checken of dit als één van de goedkoopste borden met een beetje degelijke VRM heatsink erop ook de i7 goed bij kan houden.

De nieuwe chipsets in vogelvlucht

Een kort overzicht van de chipsets op papier. Vorige reviews gezien? Sla het gerust over.

We zien een aantal bekende verschillen tussen Z en H/B chipsets uit vorige generaties terugkomen: je hebt Z370 nodig als je je processor wilt overclocken, als je je werkgeheugen wilt overclocken (inclusief XMP profielen boven de 2666MHz wilt gebruiken), en als je SATA of PCIe RAID wilt gebruiken heb je Z370 of H370 nodig; B360 en H310 missen die optie. Hoewel de specs doen vermoeden dat je per sé Z370 nodig hebt voor dual-GPU setups is dat niet het geval; PCIe lanes komen ook uit de CPU zelf. Dat gezegd hebbende: in onze optiek is SLI en CF dood voor gamers op zoek naar een nieuw computer.

Opvallend, en tekenend voor de Coffee Lake launch, is het feit dat de lager gepositioneerde ‘nieuwe’ chipsets ook feature voordelen hebben boven hun high-end broertje. Zo is er Integrated Intel Wireless-AC support (CNVi) wat de toepassing van snellere WiFi chips mogelijk maakt (maar de fabrikant dient dit nog wel toe te voegen!), en zien we dat B360 en H370 ‘echte’ USB 3.1, oftewel Gen.2, ingebakken hebben op de chipset.

De reden waarom we de chipsets ‘in vogelvlucht’ bespreken is dat de praktische impact in zijn algemeenheid heel lastig te bepalen is. Zo hebben veel Z370 borden uiteraard gewoon USB 3.1 (Gen.2) erop zitten met behulp van extra controllers. Gegevens als ‘maximum aantal USB poorten’ of PCIe lanes zegt onder de streep gewoon niet genoeg: je zal altijd moeten kijken naar de exacte featureset van borden die je overweegt.

Het enige wat vast staat is het overclocken, als je een K-series unlocked CPU koopt zoals de i7-8700K, i5-8600K of i3-8350K dan mis je kansen op een B- of H- moederbord. Eigenaren van die processoren winnen dan ook nog iets met sneller werkgeheugen, 3000MHz geheugen kost in de praktijk zelden meer dan 2666MHz varianten, maar dat verschil is gering genoeg dat we zelden zouden adviseren een Z370 moederbord te pakken enkel voor geheugen overclocks.

De praktische impact van PCIe en SATA RAID vinden we ook niet heel spannend, niet voor de massa in elk geval. Net als vorige generaties lijkt de B-serie chipset, B360 dus, de interessante middenklasse chipset en lijkt de H370 chipset een beetje in een niche hoek te vallen. Gezien de meerprijs van vergelijkbare H modellen boven B modellen is dat een lastige situatie.

Uitpakken

Van een betaalbare optie verwachten we niet te veel luxe. We zien dan ook ‘slechts’ 2 SATA kabels, maar we waarderen zo’n case badge en een zwart I/O shield even goed wel.

De B360M Mortar is in onze optiek visueel een keurige uitvoering in het lage-middensegment. Wat ons zelf nog wel eens steekt zijn die iets kortere varianten op de Micro-ATX formfactors die er in veel leuke cases dan niet-niet uitzien, maar MSI geeft ons hier een volledig Micro-ATX bord met een lekkere neutrale kleurstelling, en niet onbelangrijk: toch wat forse visuele features.

Wat de stroomvoorziening betreft zien we een 4+2 phase layout. De vier phases voor de CPU zelf zijn per stuk in elk geval niet te karig, de basis voor een i7 moederbord staat er in elk geval mee, zeker gezien de heatsink ook daadwerkelijk als heatsink functioneert en niet allen als showpiece.

Wat opslag betreft krijgen we twee M.2 sloten die ook beide op PCIe 3.0 x4 kunnen draaien, dus maximale performance voor de snelste SSD.

We doen een rondje: vier SATA poorten, twee USB 2.0 headers, één USB 3.0 header, één USB Type-C header (USB 3.1 Gen 2 10Gbit/s), en een RGB header. Ook zien we een niet onhandige EZ Debug led voor wat basic troubleshooting. Dit is geen extreme, maar eigenlijk wel een hele nette setup voor een iets-boven-budget bordje, vooral de USB Type-C header en de debug ledjes zijn echt praktische toevoegingen die je niet vaak ziet. Een enkele RGB header is niet heel ruim, maar hey, dat is er nog altijd één meer dan de direct concurrerende Asus.

Achterop ook niet misselijk, al hadden twee van die vier USB 2.0 poorten eigenlijk wel USB 3.0 mogen zijn. Wel USB 3.1 Type-A en Type-C, en de drie video uitgangen zijn ook niet onhandig, hiermee is het één van de goedkopere borden waarmee je in theorie drie schermen aan kan sluiten zonder videokaart (let wel op de beperkingen van de Intel HD grafische chipset). Ook zien we een optische uitgang, fijn.

Maar wel merken we op dat de geluidschip slechts een ALC892 is en daarmee echt een stuk minder van kwaliteit dan de meeste mid-range en hogere borden. Gelukkig niets waar je last van hebt met je optische uitgang of USB apparatuur, maar toch een duidelijk minpunt als je analoge audio hardware gaat aansluiten.

Specificaties

Supports 8th Gen Intel® Core™ / Pentium® Gold /Celeron® processors for LGA 1151 socket
Supports DDR4 Memory, up to 2666 MHz
Twin Turbo M.2: With 2 x M.2 slots. Running at PCI-E Gen3 x4 maximizes performance for NVMe based SSDs
Intel Turbo USB 3.1 Gen2: Powered by Intel, ensure an uninterrupted connection with more stability and fastest USB speeds.
Extended Heatsink Design: MSI extended PWM and enhanced circuit design ensures even high-end processors to run in full speed.
Core Boost: With premium layout optimized power design to support more cores and provide better performance.
DDR4 Boost: Advanced technology to deliver pure data signals for the best gaming performance and stability.
GAMING LAN: Experience smooth online gaming experience by reducing CPU overhead and offer long-term network usage.
Audio Boost: Reward your ears with studio grade sound quality for the most immersive audio experience
MULTI-GPU: With STEEL ARMOR PCI-E slot. Supports 2-Way AMD Crossfire™
EZ Debug LED: Easiest way to troubleshoot.

OPERATING SYSTEM
Support for Windows® 10 64-bit

UEFI

Eigenlijk zien we van de grote vier binnen Nederland geen slechte biossen meer. Zoeken naar functionaliteit die je echt mist is een zinlose exercitie, het meeste spreekt wel voor zich, en de laatste keer dat ik een issue had met het flashen of iets anders kan ik mij niet bijhalen. MSI doet het goed wat overzicht betreft en dat je er makkelijk door heen kan muizen is fijn voor relatieve nieuwkomers. We missen soms wat extreme overclock features of bizar-diepe tweaks, maar op een B360 bord, zeker in deze klasse, gaat echt niemand daar wakker van liggen. Gewoon prima dus.

Testmethode

Voor Intel B360 en H370 hebben we een extra setup gemaakt waarbij we wat verbeteringen hebben doorgevoerd voor de consistentie, deze worden dus onderling vergeleken en niet met Z370 moederborden. Dat gezegd hebbende: wanneer we een Z370 bord door deze test halen zien we geen spannende verschillen en verwacht ook niet dat je systeem (overclock terzijde) opeens harder gaat met een andere chipset.

Let op: het is mogelijk dat je op foto’s soms andere onderdelen ziet. Het testen doen we met consequent dezelfde onderdelen maar soms moeten borden op de foto terwijl een ander aan het testen is, en onze voorraad is niet oneindig.

Intel B360 en H370 moederborden worden getest met een verse retail Intel Core i7-8700K: 6 Cores, 12 Threads.

De voeding is afkomstig uit de stallen van Seasonic in de vorm van de Focus Gold 650W. Met deze nieuwe units heropende ze de aanval op het middensegment van goede, betaalbare PSU’s, en ze laten bij ons vooralsnog niets te wensen over.

Geheugen komt van Corsair in de vorm van 16 GB Vengeance RGB 3000 MHz, zij het op 2666MHz afgesteld vanwege chipset beperkingen.

Omdat de Intel Core i7 8700K een ingebouwde GPU heeft maken we voor het testen van moederborden in deze serie geen gebruik van een GPU.

Voor opslag maken we gebruik van een Samsung 860 EVO SATA SSD.

Alle systemen worden met een schone Windows 10 Pro x64 installatie getest op onze trusty Cooler Master test bench zoals je hieronder ook zal zien.

We maken gebruik van de laatst beschikbaar gestelde bios op moment van testen. Om eventuele invloeden van ‘handige’ snelheidsverhogende features tegen te gaan, vrijwel elke fabrikant biedt wel iets van een multi-core boost verbetering, gaan we uit van optimised default instellingen met de baseclock en core multipliers vastgesteld volgens Intel specificaties, en met vaste instellingen van het werkgeheugen.

Voor prestaties richten we ons primair op Passmark en Cinebench 15, twee populaire en vooral ook consequente benchmarks. Binnen Cinebench kijken we naar multicore en single core performance en de invloed van de tuning van het moederbord daarop , en bij Passmark primair naar de CPU en Memory benchmarks. Die laatste test weliswaar het geheugen, maar bij een vast profiel kunnen we wel de invloed van het moederbord op de geheugenprestaties vaststellen.

Daarnaast kijken we naar een aantal verschillende AIDA64 benchmarks. Binnen deze zien we veelal iets meer schommelingen bij herhaaldelijk testen, maar met meerdere runs per benchmark balanceert het aardig uit. Feitelijk gaat voor alle benchmarks op dat we pas echt conclusies kunnen trekken als de prestaties meer dan een procent of twee, en dan consequent tussen benchmarks, afwijken. Per benchmark run zelfs op een enkel moederbord is een dergelijke afwijking per run niet meer dan gebruikelijk.

De render test (Blender, BMW benchmark) waarbij alle cores hard aan het renderen gezet worden geldt ook als een pittige CPU belasting en bij gelijke CPU en RAM weegt dan geheel op het moederbord; een praktische, zwaar wegende test.

Wat betreft het verbruik gaan we primair kijken naar het idle verbruik, oftewel wat verbruikt het systeem als je deze simpelweg aan laat staan, op onze Voltcraft 450PRO. Voor load verbruik pakken we het gemiddelde verbruik tijdens de Blender benchmark; een indicatie van intensief real-world load verbruik.

Prestaties

Resultaten van de benchmarks:

Zoals vaker vatten we dat samen als “lekker boeiend”, dit presteert op hetzelfde niveau als de meeste andere B360 en H370 borden. Enkel ITX bordjes zien we soms iets terughoudender zijn. Voor prestatieverschillen hoef je geen specifieke borden te kopen.

Wel fijn, de MSI B360M Mortar is lekker zuinig in idle, en relatief zuinig onder belasting, dat vinden we mooi in dit segment.

Conclusie B360/H370 Chipset

(vast B360-H370 verhaal, skip als je de andere twee reviews hebt gezien) De komst van de B360 en H370 chipsets is een mooie winst voor de consument. De toevoeging van geïntegreerde USB 3.1 en WiFi-AC support zijn op zich leuk en voor sommigen wellicht helemaal geweldig, maar vooral het feit dat we nu niet-overkill borden te zien krijgen voor interessante processoren zoals de i3-8100, tegenwoordig een echte quad-core, en de niet-overclockbare i5 en i7 modellen is waar het natuurlijk echt om draait. Met 8e generatie zette Intel al echte prestatie-upgrades op de markt, maar nu zijn die dus ook mogelijk zonder onnodig geld te spenderen aan luxere moederborden.

Zonder inzicht in de prijzen van deze en andere nieuwe modellen blijft het natuurlijk gissen naar wat het beste advies is, maar de prestatieverschillen verklappen al dat onze visie over hoe je een geschikt moederbord uitzoekt niet anders is dan voorheen:
– Kies welke features je nodig hebt
– Bedenk welke features je eventueel verwacht in te kunnen zetten in de levensduur van je build (en kijk realistisch gezien niet verder dan 5 jaar)
– Pak een aantrekkelijke aan de betaalbare kant van je resultaten, of voeg eventueel wat budget toe om de uitstraling (of toch die gekke extra feature) te krijgen die je kan waarderen.

Dat klinkt op zich eenvoudig, ware het niet dat benodigde features bepalen best tricky kan zijn. Hoeveel fans heb je nodig, hoeveel opslag verwacht je te gebruiken, en heeft dat super budget moederbord dat je voor ogen hebt wel de stroomvoorziening voor je i7-8700. Antwoord op alle vragen in één review is gewoon niet mogelijk.

Wel is redelijk universeel dat de H370 chipset het lastig heeft ten opzichte van de B360. De verschillen zijn niet alleen klein, ze zijn vooral voor een kleine groep interessant. Gezien de normaliter aanwezige meerprijs zet dat elke H370 optie al in een lastigere situatie, dus hou daar rekening mee.(/vast B360-H370 verhaal)

Eén ding is zeker, voor de LED actie moet je de B360M niet overwegen. Je hebt dus wel de RGB header, maar het enkele kleine rode ledje rond de audio implementatie is niet iets waar we natuurlijk van uit ons dak gaan.

Conclusie MSI B360M Mortar

De MSI B360M Mortar is de op één na goedkoopste B360 of H370 plank in onze vergelijking, en dan zijn enkele concessies natuurlijk onvermijdelijk. De voornaamste beperking die we zien is de goedkopere, oudere audio chipset, dit is praktisch gezien het meest relevante voor de eindgebruiker waarmee MSI duidelijk een gat met de luxere borden laat. Ook moet je dit bord niet voor de dikke vette RGB features overwegen: er zit geen RGB op, en je hebt een enkele RGB header. Heel erg vinden we dat overigens niet zolang MSI hun RGB Mystic Light pakket niet een beetje oppoetst, want dat blijft een lastig onderwerp voor ze. Oh, en als je WiFi zoekt heb je ook pech, no surprises there, maar ik vermoed dat dat weinig fanatieke gamers (kabel 4tw) echt wat zal schelen.

Echter voor wat feitelijk een soort net-boven-budget B360 bord is zien we vooral veel prima zaken. Twee (snelle) M.2 sloten, vier fan headers is toch zat, een mooie USB 3.1 Type-C frontpanel connector voor gebruik in die paar cases die USB Type-C voorop hebben, en MSI zet ook een visueel heel erg net bord neer. Subjectief uiteraard, maar als we de B360 prijslijst van laag naar hoog doorlopen is dit echt de eerste (of afhankelijk van prijsschommelingen toch minimaal één van de eerste) die je tegenkomt waarvan je zegt ‘hey, vet’.

Nog belangrijker is dat het ook één van de goedkoopste is met een redelijke stroomvoorziening voorzien van een forse heatsink, waarmee hij ook onze i7-8700K (zonder OC uiteraard gezien de chipset) netjes kan blijven voorzien. Het is daarmee niet het meest flashy bordje, maar het is wel een stevige die de processors die je er redelijkerwijs bij zou kopen als een i5-8400 of i7-8700 keurig bij kan benen; voor de meeste consumenten, gamers, zelfs light-creative-pro’s genoeg zolang overclocken geen wens is. Zolang jij maar niet op de analoge audio uitgang hoeft te teren, dat blijft wel een beetje een zere plek, maar bijvoorbeeld van de optische uit of USB audio gebruik gaat maken, laat MSI hier verder weinig te wensen over voor wat betaalbare Intel Coffee Lake bordjes betreft.

Vragen over onze reviews of de producten die we bespreken? Kom dan gezellig met ons kletsen op onze Discord server (gratis en geen installatie noodzakelijk). Een reactie mag natuurlijk altijd, of pest Ome Foritain (auteur, test-chef) of Tante Nadalina (baas, foto-heldin) op Twitter.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: