Hardware reviewen is een leerproces, een eindeloos leerproces zou je kunnen stellen. Je begint eenvoudig met te testen wat voor je neus ligt en werkt met de ‘tools’ die je hebt. Al snel krijg je tal van ideeën over wat je nodig hebt (of gewoon graag zou willen) om betere reviews te maken, en stap voor stap maak je voortgang. Maar naarmate je vorderingen maakt merk je dat de wenslijst niet krimpt, maar enkel langer en langer wordt.

Eind 2013, toen de review-hobby net van start ging, leek een standaard testplatform voor processorkoelers wel een handig (en voor de hand liggend) idee. Je moet tenslotte goed en eerlijk kunnen vergelijken, en een dedicated test-setup is daar een prima basis voor. Een mid-range moederbordje, een AMD X4 760K vanwege betaalbare overklokbaarheid, en een klein beetje geheugen was eigenlijk voldoende om een goede start te maken. Toen de collectie luxere koelers zich begon uit te breiden liep ik al tegen de beperkingen van ‘slechts’ een budget CPU aan: eigenlijk voldeed hij niet om krachtige koelers goed te vergelijken en de resultaten lagen te dicht bij elkaar.

CPU koeler test platform V1.0. AMD X4 760K op een ASRock FM2A88X Extreme 4+ met de eerste processorkoeler die ik ging reviewen: De Cooler Master Seidon 120V. Mooie herinneringen…

In de loop van 2014 maakte de AMD X4 760K dan ook plaats voor een Intel Core i7-4770k. Kost een paar centen, maar dan heb je ook wat. Er viel weer wat te vergelijken, al moest ik vrij vlot toegeven dat de meest luxe kant-en-klare koeloplossingen eigenlijk pas op S2011 tot hun recht kwamen. Echter een 1000 euro CPU (Dus eenvoudig 1500 euro voor de andere hardware erbij) voor deze doeleinden was mij iets te veel van het goede. Een ander groot nadeel was de tijd die dit testen kost, en het risico wat je neemt met deze hardware. Veelvuldig aan één moederbord prutsen is niet ideaal voor de levensduur, zeker gezien de kracht die je soms zet bij het monteren. Maar vooral de tijd die je kwijt bent aan de software en het testen zelf, en de beperkingen van de features van sommige softwarepakketten, deden mij toch zoeken naar een meer betrouwbare en snellere werkende oplossing, maar wel één die flexibiliteit gaf.

Core i7 Powerrrr, de CPU uit platform V2.0

Inmiddels zijn we weer grofweg een jaar later, en is het tijd om de volgende stap daadwerkelijk te zetten en de twee huidige ‘issues’ aan te pakken; echte high-end goed kunnen vergelijken, en sneller kunnen testen. De ‘echte’ computeronderdelen gaan plaats maken voor ‘echte’ test-lab onderdelen. Vergelijkbaar met hoe ‘de grote’ sites werken dus voor de echte kenners is deze update misschien niet zo heel spannend, maar het valt niet mee om het benodigde testblok te bemachtigen of te maken, en het is ook wel leuk eens te laten zien hoe dit in elkaar zit. Een hitte-element gepositioneerd in een speciaal voor deze taak ‘getoold’ koperen blok simuleert de werkende processorcores, en lab voeding is variabel waardoor ik nauwkeurig (deze voedingen worden vooraf uitvoerig getest) een specifiek vermogen kan simuleren. De voeding kan grofweg 300W kwijt en het hitte-element zal richting de 180-200W ‘minder gelukkig’ worden, gezien het huidige topmodel van Intel, de Core i7-5960X van ca 1000 euro, een TDP heeft van 140W is die combinatie dus niet echt een beperking. Een dergelijke processor, zelfs met overklok, valt dus wel te simuleren.

Dit kleine dingetje wordt dus ‘verdomd heet’

Het hart van de hele operatie.

Het meetwerk wordt verricht door een digitale temperatuurmeter en een minuscuul kleine sensor welke in het koperen blok wordt geplaatst, als je goed kijkt zie je een kleine groef waar deze precies in past. De temperatuur van het ‘hart’ van het koper wordt zo dus gemeten. Vervolgens is het een kwestie van koeler op het blok monteren, element opwarmen, en aflezen. Zo simpel als dat. Snel, effectief, reproduceerbaar, en een eerlijke vergelijking tussen verschillende producten.

What’s next? Eerst wat testen met verschillende koelers om tot een aantal verschillende settings te komen om vanaf heden op te gaan testen. Vermoedelijk één test rond de 100-120W om een typische S115x i5-i7 te simuleren, met één zwaardere test als zware S2011 bench rond de 150-160W. Daarnaast zal de geluidsproductie een grotere rol gaan spelen in toekomstige processorkoeler reviews, dus ook dat vereist nog enig denkwerk om daar een invulling aan te geven.

Daarnaast moet ik een goede manier vinden om deze hele set ‘vast’ te zetten. Standaard test-benches zijn er duidelijk niet voor gemaakt, dus dat wordt nog een beetje knutselen om te zorgen dat het handeltje compact, verplaatsbaar, en solide is. Daarnaast is een labvoeding leuk voor het hitte element, maar de ventilatoren (en/of pomp) van processorkoeling worden op dit moment gevoed door een computervoeding, met een fan controller om de snelheden aan te passen. Leuk, functioneel, maar wel flink extra kabels en onderdelen en nu mis ik een compacte voeding voor case reviews. Oftewel je maakt een flinke stap vooruit met leuke nieuwe spulletjes om vervolgens tot de conclusie te komen dat je eigenlijk weer wat andere dingen nodig hebt. Maar ach, de weg is leuker dan het doel nietwaar?

Er moet nog even gepuzzeld worden, maar zo ongeveer komt test platform V3.0 er dus uit te zien.

Tl;dr: Meer koeler reviews inc! Zoals altijd zijn feedback / suggesties om eea te verbeteren zeer welkom!

Ik wil Ron van Cooler Master bedanken voor zijn onmisbare hulp en kennis bij het vormen deze nieuwe setup, je bent een held 🙂 Ook de mannen van het Hardware.info Pro OC team verdienen een dikke knuffel voor hun hulp bij het vinden van dat verdomd kleine temperatuursensortje. Ik zou liegen als ik zou zeggen dat het opbouwen van deze set geheel zonder ‘onaardige uitingen’ is verlopen. 😉