Over de stabiliteit van het apparaat kan ik tot nu toe zeer kort zijn. Alle drie de range extenders zijn inmiddels enige tijd in gebruik, en geen van allen heeft tot nu toe een herstart/reset nodig gehad. Ik rond het punt van stabiliteit op deze manier wel kort af, maar het belang van dit onderdeel van de ervaring is uiteraard zeer groot. Dit gaat overigens op voor situaties waar de repeaters een sterk signaal versterken, maar ook in de situaties met een zeer beperkt signaal heb ik nog geen problemen kunnen waarnemen.
Hoewel repeaters grotendeels gebruikt zullen worden voor eenvoudiger gebruik mag je als onderdeel van een review toch verwachten dat je de producten goed op hun donder geeft. Ik heb alle repeaters dan ook vele uren grote bestanden laten overbrengen, en ook dagen op rij (uiteraard enkel 100% legale) torrents laten verwerken met een groot aantal verbindingen. Ze hielden ook in die situatie uitstekend stand. Zeer positief dus.
Het testen van de snelheid en het bereik is echter geen eenvoudige taak, er zijn tenslotte veel variabelen die een (ook zeer groot) effect uit kunnen oefenen op de snelheid van een wifi netwerk. Zoals:
– De kwaliteit van je modem/router
– De kwaliteit van de wifi adapter in het testapparaat
– Invloeden van andere wifi netwerken in de omgeving
– Invloeden van andere draadloze apparatuur in de omgeving
– Invloeden van de materialen in en om de testapparatuur
– Het weer (Zo is het in geval van zonneschijn zeer lastig testen wanneer je buiten zit)
Om de meeste van deze factoren uit te sluiten heb ik de minst “wifi gevulde” ruimte opgezocht in mijn omgeving, en heb ik de data doorvoer snelheid van de repeaters getest in combinatie met een Fritz!Box 7490, welke zowel op 2.4 GHz en 5.0 GHz uit kan zenden. Om de maximale doorvoer goed te testen is de opzet relatief gunstig gehouden voor de repeaters, door deze op een afstand van ca 5-6 meter van de router te plaatsen met vrije line of sight. Op het moment van testen is er geen andere apparatuur aangesloten dan de test systemen, waarvan er 1 bekabeld aan de router hangt, en de andere verbinding maakt met de repeater op een geringe afstand van 1 a 2 meter. Zoals altijd worden alle snelheidsmetingen meerdere malen uitgevoerd om tot een betrouwbaar resultaat te komen.
Een belangrijk punt bij wifi snelheden is de verwachting. Met regelmaat hoor ik mensen klagen omdat hun “150Mbit” router niet in staat is om de 150Mbit glasvezelverbinding aan de laptop door te geven, om over de klagers dat “Hun iPad slechte speedtest resultaten haalt en de provider dus aan oplichterij doet” maar niet te beginnen. Dat Mbit/s vaak nog verward wordt met MB/s maakt het ook niet makkelijker (even grofweg een factor 10 verschil)
Een product met een 150Mbit “bruto” specificatie zal zelfs in praktisch onmogelijke ideale situaties slechts 75 netto over houden, een apparaat met 300Mbit grofweg 150, etcetera. En dan hebben we het echt over droom situaties. In de praktijk ben ik met heel veel draadloze netwerken ervaring (En ik beperk mij nu even tot wireless-n netwerken) nog nooit in de buurt van die theoretische specs gekomen: zelfs in een praktisch ideale situatie mag je in je handjes wrijven als je 1/3e van de bruto spec haalt onafhankelijk van hoe veel je investeert in dure antennes en routers. Wanneer je in een druk stukje randstad woont en je wifi in een beetje normale woonomgeving op zet mag je soms blij zijn als je daar weer de helft van haalt. Oftewel, heb je een glasvezel verbinding en wil je die volledig gebruiken via je wifi zal je al snel aan een wireless-ac netwerk moeten geloven, of in elk geval een deel van je netwerk goed bekabelen.
Meten aan de ethernet poort voorkomt ook dat verliezen van je gebruikte wifi adapter resultaten beinvloeden.
Maar goed, getallen! Deze getallen zijn de effectief gemeten doorvoer tussen de router en de repeater, in een situatie met een sterk signaal tussen de router en repeater. Ik hanteer MegaBYTE per seconde, omdat dit voor meer mensen te bevatten is.
Gezien de ‘real-world situatie’ ben ik niet ongelukkig over de prestaties van de hele line-up op de 2.4 GHz Wireless-n band: Waardes rond en boven de 10 MegaByte per seconde op een dergelijk netwerk vind ik keurig. Zoals verwacht presteert de 450E net iets beter dan de 300E, die weer iets beter presteert dan de 310. De verschillen zijn echter wel klein, grofweg 5% en 10% respectievelijk.
Interessant detail is uiteraard dat de 300E op de 5.0 GHz (niet 5.0 GHz –ac overigens he!) band een aanmerkelijk hogere snelheid haalt, dit leidt tot de conclusie dat een sterkere antenne zoals in de 450E op de drukbevolkte 2.4Ghz slechts minimaal extra snelheid bied, en dat de andere factoren van buiten af een te grote rol spelen.
Het absolute verschil neemt nog af wanneer je in de berekening het repeater-verlies incalculeert van 50% (iets wat uiteraard bij de 310 sowieso onvermijdelijk is), snelheden die vervolgens in de metingen dan ook op vrijwel exact 50% van de bovenstaande getallen uitkomen. Ook daar is de 450E niet in staat een groter gat te slaan. In elk geval zijn de gevolgen voor de voornaamste doelgroep van repeaters minimaal: zelfs met een inherent verlies is de snelheid nog altijd voldoende om een degelijke ADSL of Kabel verbinding van ca 50Mbps praktisch geheel draadloos over te brengen (en ons landelijk gemiddelde mbt internetsnelheid ligt rond de 10Mbps), en dergelijke snelheden zijn voor een groot deel van de consumenten met hun gebruik sowieso overdreven. Zo kan bijvoorbeeld Netflix gewoon in hoge kwaliteit gestreamd worden met deze snelheden.
Wanneer je de 450E of 300E als access point (AP) gebruikt (oftewel bekabeld naar je modem aangesloten) of als je een apparaat met de kabel aan sluit heb je de 50% verliezen niet, en zou je dus prima in staat zijn verbindingen van grofweg 100Mbps draadloos over te brengen. Dergelijke snelheden zijn ook ruim voldoende om bijvoorbeeld Bluray te streamen naar een televisie waar geen bedraad netwerk aanwezig is. 300E’tje in het stopcontact, LAN-kabel in de (Smart)televisie of mediaspeler, en gaan.
Voor het geval dat je een repeater wil gebruiken in een situatie waar je geen alternatief hebt dan een slecht signaal te versterken wil je natuurlijk ook graag resultaten zien. Nu heb ik “gelukkig” beschikking tot een draagmuur van een appartementencomplex waar meer staal in zit dat een gemiddelde tank. Veel medebewoners zijn helemaal niet in staat om een stabiele wifi verbinding door die muur te halen, maar met de Fritz!Box 7490 kom ik er gelukkig toch nog een beetje doorheen. Normaliter staat er overigens een los access point aan de andere kant, maar die is voor het maken van de review even op non-actief gezet. In deze situatie moeten de repeaters het zeer matige signaal versterken. Bij het ‘downloaden’ van grote bestanden kwamen de snelheden als volgt uit. Deze resultaten zijn gemeten in repeater-mode dus dit is de effectieve snelheid tussen de modem en de pc, de 50% verliezen dus inbegrepen.
Relatief kleine verschillen, wederom lijkt de invloed door andere factoren een veel groter effect te hebben dan het gebruik van krachtigere antennes. De 310 bracht het er vreemd genoeg het beste van af, maar deze verschillen vallen ruim binnen elke vorm van foutmarge die je voor dit soort zaken wil hanteren, daarnaast is het vooral ook een meetbaar, maar geen merkbaar verschil.
Ik was echter ook benieuwd hoe de gevolgen zijn wanneer je data de andere kant over de lijn stuurt, want dan komt de verzendsterkte van de repeater meer aan bod.
Hier zien we dat de 450E wel in staat is een stukje hogere doorvoer tot stand te brengen. Niet dat die ~15% nu direct genoeg is om allerlij zware taken te doen, maar het is een noemenswaardige winst bij het uploaden van data. Belangrijker vind ik dat alle repeaters in die zware situatie vele gigabytes aan data hebben moeten verwerken, inclusief taken waarbij heel veel verbindingen worden gemaakt, en ook in die situatie geen storingen of uitvallers hebben gehad.
Stabiliteit blijft voor mij –het- kritieke punt, maar de algehele prestaties lijken meer dan keurig. Feit blijft uiteraard wel dat het versterken van een zeer zwak signaal geen briljant idee is, en dat het plaatsen van een (bekabeld) access point in dergelijke situaties normaliter een hogere snelheid tot gevolg zal hebben. Al kan je zelfs in een dergelijke zwakke situatie met een repeater wel het verschil maken tussen wel en niet redelijk kunnen browsen, mailen, facebooken, etc, en dat is natuurlijk erg fijn. De eisen van de gebruiker zullen uiteindelijk moeten bepalen of een repeater wel of niet de oplossing is, maar als je een repeater zoekt doen de Frtiz!’en het uitstekend.
Ik moet het uiteraard ook vermelden. Wifi is een techniek die zeer afhankelijk is van de omgeving, resultaten kunnen dus anders uitpakken in een ander huis/kantoor/etcetera.
