ASUS ProArt StudioBook Pro X review

Stay a while, and listen… dit wordt geen korte review. Binnen 1 minute up to date? Spring dan naar de conclusie.

Wanneer is een laptop een echt, draagbaar werkstation? Antwoord op die vraagt hangt vooral van jouw definitie van het woord werk af. Voor menig zakelijke laptop gebruiker zal het niet veel meer zijn dan een wat luxere variant op een consumentenlaptop, voor anderen zal een laptop met de dikst denkbare CPU.

Maar er voor sommige taken en berekeningen is een echte workstation GPU zoals een dikke Nvidia Quadro onmisbaar. Onlangs lanceerde Nvidia hun nieuwste generatie Quadro RTX kaarten gebaseerd op de Turning GPU die we ook uit de RTX gaming videokaarten kennen, en de ASUS ProArt StudioBook Pro X is zowel de eerste Quadro RTX laptop die we kunnen testen als één van de eerste op de markt met die kaart erin.

Gezien een losse Quadro RTX 5000 voor zo’n 2,5k over de toonbank gaat staan we niet gek te kijken van het prijskaartje van ca 6000 euro voor onze StudioBook Pro X met o.a. Xeon CPU, 64 GB ECC geheugen, 16GB VRAM en nog de nodige flashy extra’s zoals ASUS hun ScreenPad touchpad (2e generatie). Daarmee is het zeker geen mainstream monster, maar gezien hands-on tijd met Quadro GPU’s redelijk zeldzaam is duiken we er toch heel graag op. We gaan kijken naar waarom en wanneer zo’n monster interessant is, en wat je moet weten als jij deze laptop voor jouw werk serieus overweegt.

Specificaties

De StudioBook Pro X zal in een aantal configuraties komen. Vast voor elk model is:
– Nvidia Quadro RTX 5000 GPU met 16GB GDDR6 VRAM
– Windows 10 Pro
– 17” 1920×1200 NanoEdge Display
– Screenpad 2.0 touchpad
– WiFi 6 (2×2)
– 95Wh 6-cell Accu

CPU, Werkgeheugen, en Opslag kunnen dus verschillen. Wij hebben hier de versie met:
– Intel Xeon E-2276M
– 64 GB 2666MHz DDR4 RAM
– 1 TB SSD

Die stickers zie je niet elke dag…

Design en aansluitingen

Voor moderne standaarden is de StudioBook Pro X een joekel van een laptop, ca 38cm breed, 26,5cm diep en 2,8cm dikte is niet bijster slank vandaag de dag (noem em maar gerust wat dik). Het valt echter redelijk mee als je je bedenkt dat er een 17” scherm in zit, en wat er allemaal aan hardware in zit. 2,5 Kilo is ook nog best wel mee te slepen indien noodzakelijk, al dien je er wel nog iets van een halve kilo bij te tellen voor de stevige power brick.

Bouwkwaliteit en afwerking zijn heel dik in orde. Hij is grotendeels van metaal gemaakt en er zit nauwelijks flex in welk deel van de laptop dan ook. Scharnier voelt top, scherm flext niet, de basis waar je handen rusten nog minder. Ze hebben het design ook redelijk chic gehouden, met een mooie grijze afwerking in plaats van een suffe ‘het is zakelijk dus who cares’ zwart. Het oog wil ook wat toch? Ik ben ook fan van deze rib-afwerking bovenop waar je nauwelijks vingers en dergelijke op ziet. Sommige ZenBooks zijn vingerprint magneten en dit is echt veel fijner.

De aansluitingen zijn ook dik in orde: 2 Thunderbolt 3 USB-C headers, USB 3.1 Gen 2 en Gbit LAN aan de rechterkant, plus een Kensington Lock die mij op een laptop van 6k wel handig lijkt, en aan de linkerkant zien we HDMI 2, nog twee snelle USB Type-C poorten, een audio jack plus een snelle SD kaartlezer.

Inputs

Omdat de behuizing zo verdomd degelijk is voelt het toetsenbord ook meteen beter. Verder zien we een mooie 2mm travel, standaard maatje toetsen en dus een bord waar je zonder al te veel moeite mee weg loopt. Het is nog geen Thinkpad level ultimate dat je dit soort bedragen neer gaat tellen alleen voor de aanslag, maar dit is heel goed vertoeven.

De ScreenPad hebben we Asus inmiddels een paar keer eerder gezien en de vooruitgang is duidelijk zichtbaar. Vooral wat stabiliteit betreft is er dit keer niets te klagen. Jammer voor Asus dat ze onlangs de ZenBook Pro Duo lieten zien waarmee je gewoon een tweede volledig scherm tot je beschikking hebt, de net-geen 6” ScreenPad is dan opeens toch wat klein. Maar het is wel een volledig functioneel scherm in je touchpad. Een aantal apps hebben specifieke ondersteuning, o.a een paar van Corel waar ik niets met doe en Spotify, maar je kan er ook gewoon een YouTube filmpje op afspelen als je wilt. Best grappig. Oh, of je zet hem gewoon uit en ziet hem als een prima touchpad. Ook goed.

Verder zien we nog een fingerprint reader, onmisbaar denk ik zo, en uiteraard een webcam. Met de 720p webcam en de built-in mic valt prima te communiceren, maar daar blijft het bij; de ingebakken webcam is niet beter dan in een typische 1k euro laptop. Asus lijkt bewust van het concept Windows Hello, vandaar dat ze het bij de scanner noemen, maar de webcam ondersteunt het dus niet? Jammer.

Scherm

Het eerste wat mij opviel waren de relatief dunne bezels, zakelijke laptops hebben er vaker een handje van om dat soort details maar te negeren; 92% screen-to-body is best chic voor een laptop. IPS ook uiteraard, dus prima kijkhoeken. 17” kan op een workstation ook zeker geen kwaad, en de eerste subjectieve indrukken waren ook positief; best een prima schermpje dacht ik zo. Lekker mat ook, ben ik voorstander van.

Ik stond wel even te kijken van de 1920×1200 resolutie, die is voor desktop systemen op sterven na dood ondanks dat het toch echt fijner is dan 1080p dankzij de extra werkruimte, en is vandaag de dag toch relatief laag voor laptops; 4K op 13” laptops is geen uitzondering meer.

Ik vermoed dat veel van de specifieke workstation applicaties echter gewoon slecht schalen waardoor 4K of andere high-res displays ongewenst zijn. Zo biedt de enige Quadro RTX concurrent op dit moment (HP ZBook) bijvoorbeeld een 1920x1080p scherm. Er zal dus iets van een reden voor zijn, al heeft het wel als consequentie dat foto- en video editors na willen denken of ze die extra scherpte wel kunnen missen. Met de ‘high-res is ongewenst’ gedachte in het achterhoofd zijn 120 pixels extra verticaal boven de HP dan wel duidelijk meerwaarde.

Maximale helderheid is een prima maar niet uitzonderlijke 353 nits, gamma is met 2,25 prima maar niet helemaal perfect, en contrast is met 906:1 wat laag maar dat is gebruikelijk na kalibratie en subjectief zie je het verschil tussen een typische 1000:1 en 900:1 ook niet echt.

Asus’ beloofde perfecte kalibratie bleek in de praktijk echter wel wat kanttekeningen op te roepen. Het is absoluut een prachtig 8-bit wide-gamut display met bijna volledige DCI-P3 coverage en dus makkelijk perfect kan worden afgesteld, maar de fabriekskalibratie is ook enkel op DCI-P3 afgesteld. Asus levert maar één kleurprofiel mee (normaliter zie je dat overigens niet eens), en geen switch in de software om bijvoorbeeld sRGB of AdobeRGB te selecteren. Gezien je met de meeste applicaties binnen sRGB zal werken testen we dat primair, en daar zien we dat de kleuren dan toch meer afwijken dan ze claimen (sterker verzadigd).

Geef je echt om een perfecte kalibratie voor sRGB en Adobe RGB dan zal je zelfs met een perfecte fabriekskalibratie zelf nog willen blijven kalibreren op de lange termijn, dus een profieltje of twee extra aanmaken valt dan ook wel te overzien, maar in mijn optiek mag op zo’n scherm en met deze prijs een accuraat sRGB profiel eigenlijk niet ontbreken, zeker niet gezien de marketing aandacht die de kalibratie krijgt op de productpagina.

Prestaties en onderdelen

Zet je dit naast een beetje stevige ultrabook, een rol in de grafieken vervuld door onze Dell XPS 15, dan zet een krachtig beest als de StudioBook dat natuurlijk als een prut-laptopje weg. Maar we vergelijken ultiem graag met ultiem, dus mocht de StudioBook Pro X het ook opnemen tegen onder andere het ROG Mothership (i9-9980HK, 64 GB, RTX 2080) a 6800 euro en MSI’s GT76 Titan (i9-9900K (Desktop), 64 GB, RTX 2080) a 4800 euro. Dat laat deze laptop wat minder extreem lijken, maar het is wel een eerlijke vergelijking, want de Quadro RTX 5000 die in deze laptop zit is gebaseerd op exact dezelfde chip als de RTX 2080 (maar dan drie keer duurder en met 16GB VRAM).

Het resultaat in wat standaard benchmarks om eea in perspectief te zetten:

Zo blijkt de Xeon best krachtig; een Intel Core i7-9750H word normaliter aan de kant gezet. Niet vanwege extra cores, de Xeon is ook een 6-core, maar wel vanwege de flinke kloksnelheden die de Asus vast weet te houden. Zelfs onder langdurige belasting blijven die rond de 3,8 GHz (lager als je ook de GPU stresst) terwijl de laptop redelijk koel en ook best stil blijft. Aan koeling geen gebrek dus. De twee goed overclockte i9’s uit het ROG Mothership en de MSI Titan zijn met hun 8 cores natuurlijk nog wat sneller, dus als je vooral CPU kracht zoekt voor jouw workstation: pak een laptop met CPU focus, deze heeft te veel geld in de Quadro zitten voor die workloads.

Mocht je afvragen waarom Asus een 6-core Xeon voert en niet alleen de 6-core i7, dat doen ze enkel voor ECC support welke op de i7 ontbreekt.

Voor het bovenstaande koop je echter geen Quadro, dus doken we in een aantal specifiekere workstation benchmarks. Kijken we naar wat render taken, dan zien we dat meer cores en hogere snelheden een game GPU soms alsnog sneller laat zijn:

Echter, bij complexe berekeningen kan dat anders lopen:

En dan zien we opeens wat resultaten waaruit blijkt dat een Quadro sommige dingen echt veel beter doet dan de gaming GPUs. sommige workloads profiteren een beetje boven een RTX 2080. En dat is ten opzichte van de duurste gaming laptops die de doelgroep vermoedelijk niet zal overwegen; het verschil met een typische ultrabook of meer gangbare high-end notebook is hier en daar echt gigantisch.

De winst wisselt wel sterk per app. Zo is de winst van een Quadro in Solidworks afhankelijk van wat je precies doet, maar ook van het geheugen. In de standaard benchmark is hij significant sneller dan even prijzige gaming monsters, veel en veel sneller dan een stevige Ultrabook of mainstream laptop, en zelfs sneller dan een dikke desktop PC met i9-9900K en RTX 2080 Ti GPU, maar voor sommige gebruikers kan dat verschil dus nog oplopen. Siemens NX is overigens het mooiste voorbeeld van een applicatie waar een gaming GPU gewoon niet aan te pas komt; deze Quadro loopt daar echt rondjes om mainstream hardware. De enige vraag die ik helaas niet kan beantwoorden is: hoeveel sneller is dit dan een Quadro RTX 4000 laptop, een chip die vanuit Nvidia al meer dan 1000 euro goedkoper is.

Nu zal je deze laptop niet kopen om te gamen, maar het was weekend en ik kon het niet laten:

De stevig overclockte RTX 2080 gaming laptops zijn nog iets sneller, maar dat komt ook vooral door die hogere clocks. De RTX 2080 Max-Q uit de MSI GS75 blijft bijvoorbeeld achter op deze resultaten Quadro RTX, althans in sommige games. Anyhow, mocht je stiekem af en toe een spelletje spelen heb je hier dus ook een hele dikke gaming laptop aan. Het Mothership en Titan laten deze StudioBook wellicht wat gewoontjes ogen, maar vergeet niet dat dat de aller snelste gaming laptops op de markt zijn; dit laat elke 2000 euro gaming laptop dik achter zich.

Alleen de SSD begrijp ik niet. Dit is een workstation laptop met Xeon en Quadro, en dan stoppen ze er een Intel 760p consumer-grade SSD in. Op zich prima vlot voor de meeste taken, en die benches die op de Quadro leunen vereisen echt niet meer van de SSD, maar ik had hier toch de OEM variant van een 970 EVO of 970 Evo Plus verwacht.

Positief is dan weer dat je wel zelf nog een SSDtje bij kan plaatsen of de standaard SSD kan vervangen als jer per sé wilt. Je maakt hem ook eenvoudig open, wat ideaal is als je een keer de fans wilt schonen of zelfs de accu wil vervangen.

Accu en overige zaken

Hoewel de accu fors is vreet een krachtige laptop als dit veel stroom en intensief werken op de accu houdt dan ook in dat de het percentage voor je ogen inkakt. Met een gebruikelijke mixed-load; beetje tikken, videotje kijken, fototje bewerken en wat browsen, komen we de 4 uur voorbij wat op zich nog redelijk te doen is. Met PC Mark blijven we daar net onder:

Toch kan Asus hier in mijn optiek nog wel wat winnen, want in de software ontbreekt een echte Eco mode. Je hebt standaard en turbo, en that’s it. De Armoury Crate op de ROG apparaten zoals het mothership geven flink meer tuning opties die je kunnen helpen om de prestaties te tweaken en wat extra te besparen als het nodig is, en die krijg je hier niet. In theorie zou je met een dergelijke accu, een CPU undervolt en het uitschakelen van de Quadro een dag kunnen werken als dat een keer gewenst is, maar mij lukt het nu niet.

Wat overige zaken betreft: Speakers zijn best aardig, niet bijster luid en laptops met bass ken ik niet, maar ze klinken goed genoeg om wat YouTube mee te kijken, instructies te volgen, te communiceren, etcetera.

Wat netwerk betreft is de aanwezigheid van LAN fijn, naast een vlotte WiFi 6 implementatie (standaard protocol hebben we nog niet voor laptops met WiFi 6, maar met een stevige router zonder tweaken gaan we de Gigabit al voorbij. Wellicht had 2,5 Gbit LAN gekund voor dit geld?

Conclusie

Voor mij was de ProArt StudioBook Pro X vooral een kans om een keer wat meer met Quadro hardware te doen, een zeldzame kans waar ik in stapte met de wetenschap dat deze laptop nooit ‘voor mij’ zinnig zou zijn; niets wat ik doe kan een laptop van 6000 euro goedpraten. Reviewen houdt echter in dat je de doelgroep zoekt van het product, en voor hen de voor- en nadelen afweegt. Dat de winst van zo’n peperdure Quadro kaart vooral in een paar specifieke benchmarks naar voren komt, en dat elke all-round PC gebruiker zich hardop afvraagt waarom die dingen zo duur moeten zijn, is eigenlijk niet relevant. Zolang er duidelijke voorbeelden zijn van applicaties die dermate goed profiteren (check) met zo’n kaart hebben dit soort monsters bestaansrecht. Of je nu een echte Solidworks Poweruser bent, helemaal als je iets met Siemens NX doet (hoor graag van jou als jij dat bent), of iets anders development doet waarbij de nieuwe RTX-functies van deze jongste generaties van Quadro ondersteuning voor bieden, of één van de andere (veelal minder bekende) applicaties, er zijn gewoon duidelijke use-cases waarin een Quadro als deze rondjes rent om zelfs desktop RTX 2080 Ti kaarten.

Gaan we verder in de veronderstelling dat jij zo’n dikke Quadro nodig hebt, al dan niet omdat je stichting net een vette cash flow injectie heeft gehad en je jouw budget dit kwartaal moet gebruiken omdat je anders in je budget gesneden wordt, dan zien we hier bovenal een geschikt en krachtig werkpaard. hij heeft hele dikke specs, hoge kloksnelheden, ECC Ram en prima koeling waardoor hij alles doet zonder al te veel te hoeven blazen. Het is geen lichtgewicht, maar we zien wel heel veel rekenkracht in een apparaat dat met 2,5kg nog prima te slepen is. Bouwkwaliteit en afwerking zijn ook top terwijl hij er ook nog leuk uitziet, plus je hebt een zee van aansluitingen, het toetsenbord werkt prettig en het touchpad werkt prima met het ScreenPad aka Touchpad-met-tweede-mini-monitor als unieke extra boven de concurrentie. De meerwaarde zal niet voor iedereen even groot zijn, maar de jongste ScreenPads werken inmiddels goed en gaandeweg zal je er vast je eigen meerwaarde in zien. Onderhouden en opslag uitbreiden is geen probleem, en het scherm is ook prettig voor het oog, met een goed kleurbereik waardoor hij perfect af te stellen valt.

Nadelen? De ogenschijnlijk lagere resolutie laat ik even voor wat het is, dat is wel een overweging voor grafische ontwerpers maar ik vermoed dat high-res ongewenst is in sommige andere applicaties, de concurrenten richten zich namelijk ook vooral op 1080p-achtige schermen. Wel jammer is het ontbreken van meerdere kalibratie profielen. DCI-P3 is leuk, en als je perfecte kleurreproductie wil in AdobeRGB en sRGB moet je alsnog zelf even een profiel maken. Ook vind ik het jammer om instap-ish Intel 760p NVMe SSD te zien in plaats van een SSD welke net als de rest van dit beest het workstation-label verdient. En als laatste denk ik dat Asus meer had kunnen doen met een echte eco modus om wat langer op de accu te werken. Je koopt dit niet om dagen draadloos mee te werken, maar net wat meer tweak opties in de bijbehorende MyAsus software (zoals de ROG Armoury software wel heeft!) zou heel fijn zijn.

De vraag die dan resteert is: is hij 6000 euro waard? Het lijkt veel geld, nay het IS veel geld, maar voor een laptop met vorige generatie Quadro (P5000) was je ook 6000 euro kwijt en had je op elk vlak een mindere laptop. De enige concurrent die ik momenteel kan vinden die een Quadro RTX 5000 laptop heeft is HP en zij vragen 5400 euro voor een model met i7, 32 GB geheugen en een 512GB SSD (wel met Optane Cache) en 1080p scherm. Voor sommigen zal geen enkele laptop van meer dan een paar duizend euro ooit redelijk zijn, maar voor de doelgroep die echt van zo’n Quadro RTX gebruik moet maken in een draagbare oplossing lijkt mij dat deze Asus met wat extra verticale werkruimte (1920x1200p), 32 GB meer geheugen, 512GB meer opslag plus een ScreenPad in elk geval relatief gezien toch duidelijk meer dan genoeg extra biedt voor die meerprijs. De paar ontbrekende puntjes op de i weerhouden mij van de allerhoogste onderscheiding in dit ultieme segment, maar als dit de specs zijn die jij voor jou werk nodig hebt zien we genoeg unieke voordelen en geen dealbreakers:

Interesse? Deze notebook is te pre-orderen bij Alternate voor ‘slechts’ 5999 euro

Vragen over de producten die we bespreken? Aankoopadvies nodig of gewoon gezellig chatten met ons? Je vindt ons op:
– Onze Discord server voor chat en tech talk (gratis en geen installatie noodzakelijk).
– Techtesters YouTube
– Techtesters op Instagram
– Foritain op Twitter (auteur, test-chef)
– Nadalina op Twitter (baas, foto-heldin)