ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming

En als we met AMD Threadripper beginnen, dan gaan we natuurlijk in stoomtrein vaart verder. Het tweede moederbord voor AMD Threadripper processoren die we bekijken is de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming. Het luxere model van de twee TR4/X399 moederborden die ASRock tot nu toe heeft aangekondigd, de X399 Taichi hebben we inmiddels ook en bekijken we binnenkort, en één die zich bovenal richt op features. Heel, veel, features. Zo zitten er maar liefst drie LAN poorten op, inclusief een 10 Gbit/s poort, Wi-Fi, en een flinke bak aan opslag opties.

Hoewel nog niet goed verkrijgbaar gaan we uit van een prijskaartje van ca 479 euro. Niet misselijk, en ruim honderd euro boven de Taichi, maar ook weer dik honderd euro onder wat Asus voor de ROG Zenith Extreme vraagt. Vooral de vergelijking met de Taichi is interessant, maar daar komen we straks op terug.

Uitgeschreven specs voor handige doorzoekbaarheid, en screenshots van de ASRock website voor beter inzicht in waar ze de focus leggen.

The specification is subject to change without notice in advance. The brand and product names are trademarks of their respective companies. Any configuration other than original product specification is not guaranteed.
The above user interface picture is a sample for reference. The actual user interface may vary with the updated software version.

Hoewel de meeste specificaties helder zijn lopen we de belangrijke zaken even door. Het eerste wat opvalt na de eerdere Asus review is dat ASRock kiest om hun X399 moederborden, zowel deze als de Taichi, binnen de ATX specificaties te houden. Wat compatibiliteit betreft met tal van cases in elk geval een voordeel.

Grote focus van dit model ligt op de netwerkcapaciteiten, zo treffen we niet alleen dubbele Intel 1Gbit/s LAN poorten aan, maar ook zit de Aquantia 10Gbit/s chip ingebouwd , voor een totaal van drie bedrade netwerkpoorten. Ook Wi-Fi is van de partij, geen exotische Wireless-ad, maar wel Dual-Band en met –ac support. Wat dan wel weer jammer is is de 433Mbps beperking, oftewel een 1×1 oplossing voor de 5GHz band, wat Wi-Fi toch vooral een extratje maakt, of het bijgevoegde Bluetooth wellicht een handige extra maakt, en vermoedelijk niet de methode waarop je je ultieme werkpaard aan een dikke glasverbinding wilt gaan hangen.

We zien wat OC voorzieningen, support voor vier GPU’s via zowel SLI als Crossfire (voor zij die zoiets doen eh), de aanwezigheid van wat extra SATA poorten bovenop de drie M.2 sloten (zo kende de Asus er 6, ASRock 8), en zien we de goede Realtek ALC1220 codec voor geluid met een Creative sausje eroverheen; iets wat eerder zeker in de smaak viel.

RGB is van de partij, en ook ASRock, net als elke andere fabrikant, legt op de productpagina focus op het feit dat zij uiteraard de beste kwaliteit onderdelen hebben. Ondanks dat dat voor ons niets is om in te verdiepen neemt het niet weg dat de genoemde componenten bij het VRM design aangeven dat er op zich meer dan genoeg in zit om stabiel de limiet van je Threadripper CPU met water of luchtkoeling op te zoeken.

Zoeken we beperkingen dan vinden we die vooral in het aantal fan headers, 5 voldoet veelal prima maar is verre van extreem. Ondersteuning voor 128GB DDR4, al dan niet ECC geheugen, lijkt in elk geval geen beperking 😉

De luxere ASRock verpakkingen maken best een indruk met hun afmetingen en het handige handvat bovenop. Ze zijn niet extreem luxe uitgevoerd, maar meer dan stevig zat, en ze klappen makkelijk open om een beeld te krijgen van het bord, al vraag ik mij af in hoeveel winkels je een product als dit nog echt in het schap kan aanschouwen.

Intern in elk geval geen gebrek aan bescherming voor het bord zelf, prima.

Onderin treffen we de accessoires aan. Wel een puntje waarop de ruim duurdere ROG zich onderscheid, maar je kan je even goed afvragen of dat extra investeringen echt waard is. We zien handleidingen, een driver CD, vier SATA kabels, twee vrij typische antennes, en vervolgens drie SLI bridges voor twee, drie, of vier grafische kaarten.

Het I/O shield is ietwat luxer afgewerkt dan de mainstream ASRock borden, maar blijft even goed vrij typisch.

De ASRock X399 Professional Gaming is in onze optiek toch een heel erg dik bordje. Met de ATX vormgeving niet extreem breed, maar het is toch een unit die met de dikste modellen mee mag spelen. Ik denk ook dat de kleurstelling en design een goede balans treffen tussen ‘dik’ ‘opvallend genoeg’ en niet onbelangrijk: breed inzetbaar.

We richten ons eerst op de visuele details, met de tof afgewerkte chipset heatsink als eerste focuspunt; die mag er van ons zeker zijn.

En wat dacht je van de I/O overkapping? Ook daar lijkt het niet ter discussie te staan dat het een luxer bord betreft.

Met een heatpipe zijn het I/O gedeelte en de hoge VRM koeling verbonden, die eveneens ‘geborsteld’ is afgewerkt. Als je goed kijkt zie je daaronder toch een strakke collectie aan mosfets, chokes en caps.

Mid-board valt er ook genoeg te zien om van te genieten; van de mooi staal afgewerkte PCI-e slots tot de grijze details op het zwarte PCB. En ook het afgekapte audio gedeelte met de bekende Nichicon gold caps mogen er zijn.

Opslag: Drie maal M.2 met PCI-E / NVMe en SATA support. Geen gekke fratsen, niet verborgen onder heatsinks of in risers verstopt, gewoon direct op het bord aan de onderkant. Daarnaast zien we een U.2 aansluiting en acht SATA poorten.

We doen een rondje van links onder naar rechts boven langs alle aansluitingen. Het meest vanzelfsprekend, maar prettig zijn onder andere de dubbele RGB strip header, dubbele interne USB 2.0 header, dubbele interne USB 3.0 header, diagnose display en fysieke knoppen. Wel moeten we opmerken dat een interne USB 3.1 header dus ontbreekt, en het een beetje zoeken is naar de fan headers en stroomaansluitingen. We vinden er bijvoorbeeld één fanheader naast de 4-pin CPU power aansluiting naast het I/O deel (de andere 8-pin CPU power zit weer aan de andere kant), andere fan headers direct onder het socket, en ook valt het extra 6-pin PCI-e power slot onderop het bord op. Die laatste is in elk geval niet nodig, maar zal ter ondersteuning van de PCI-e sloten dienen.

Achterop de nodige USB 3.0’s, USB 3.1’s (Gen.2), de handige bios flashback, audio met optische uit, antenne aansluitingen en natuurlijk driedubbele LAN poort, woop.

De moderne bios uitvoering van ASRock klopt m.i als een bus. Vanwege de normaliter sterke prijs/prestatieverhouding, of prijs/featureverhouding van ASRock gebruiken we de moederborden veel en komen ze ook vertrouwd over, maar het is allemaal een vrij vanzelfsprekend plaatje. De verdeling tussen de EZ Mode met de meest basale direct tot je beschikking en de advanced modus lijkt mij een prima concept. Als we toch gaan vergelijken dan lijkt ASRock een redelijk compleet pakket neer te zetten, en lopen ze hooguit iets achter wat automatische OC en profielfuncties betreft; het eerste ben ik zelf geen voorstander van, het laatste is wel een leuke extra. Hoewel er wat extreme tweak functies die we bij Asus zagen hier niet terug te vinden zijn denk ik dat, tot zover sowieso relevant, dat vanuit een praktisch perspectief geen issue is.

Wel opvallend is dat we voor CPU Fan 1, CPU_OPT / W_PUMP en CHA_FAN3 wel kunnen kiezen voor DC of PWM, maar dat CHA_FAN1 en 2 die optie niet hebben, ondanks dat ASRock spreekt over ‘3- or 4-pin fan detection’.

AMD X399 moederborden zullen worden getest met onze AMD Ryzen Threadripper 1920X: 12 Cores, 24 Threads, één verdomd dik plaatje om te aanschouwen, en laten we eerlijk zijn: de CPU serie met de aller aller aller tofste naamgeving ooit.

De voeding is afkomstig uit de stallen van Seasonic in de vorm van de Focus Gold 650W. Met deze gloednieuwe units heropenen ze de aanval op het middensegment van goede, betaalbare PSU’s betreft.

Geheugen komt van Corsair in een hele bijzondere vorm: Corsair Dominator Platinum Special Edition Torque DDR4, twee maal 16 GB. Een limited edition kit met een 3200MHz rating. Voelt en oogt nog beter dan de foto’s doen vermoeden overigens.. niet normaal.

Hoewel we tot dusver geen problemen met 3200MHz hebben ervaren (simpelweg via de XMP Setting) testen we tevens op 2666 MHz en gaan we uit van die resultaten. Dit om te voorkomen dat we op eventuele toekomstige borden geen vergelijking kunnen maken wanneer die specifieke instelling daar niet werkt. Let ook op dat Threadripper Quad Channel geheugen ondersteuning biedt voor betere prestaties in specifieke op het geheugen leunende taken. Voor de onderlinge vergelijking van moederborden echter irrelevant.

Omdat de AMD Ryzen Threadripper geen ingebouwde GPU kent maken we gebruik van een Asus GeForce GTX 1080 ROG Strix OC 11Gbps GPU.

Alle systemen worden met een schone Windows 10 Pro x64 installatie getest op een Cooler Master test bench zoals je hieronder ook zal zien.

Voor prestaties richten we ons primair op Passmark en Cinebench 15, twee populaire en vooral ook consequente benchmarks. Binnen Cinebench kijken we naar multicore en single core performance en de invloed van de tuning van het moederbord daarop , en bij Passmark primair naar de CPU en Memory benchmarks. Die laatste test weliswaar het geheugen, maar bij een vast profiel kunnen we wel de invloed van het moederbord op de geheugenprestaties vaststellen.

Daarnaast kijken we naar PC Mark 10, een all-round suite, de Mozilla Kraken benchmark, en een aantal verschillende AIDA64 benchmarks. Binnen deze zien we veelal iets meer schommelingen bij herhaaldelijk testen, maar met meerdere runs per benchmark balanceert het aardig uit. Feitelijk gaat voor alle benchmarks op dat we pas echt conclusies kunnen trekken als de prestaties meer dan een procent of twee, en dan consequent tussen benchmarks, afwijken. Per benchmark run zelfs op een enkel moederbord is een dergelijke afwijking per run niet meer dan gebruikelijk.

De render test (Blender, BMW benchmark) waarbij alle cores hard aan het renderen gezet worden geldt ook als een pittige CPU belasting en bij gelijke CPU en RAM weegt dan geheel op het moederbord; een praktische, zwaar wegende test.

Wat betreft dat verbruik gaan we primair kijken naar het idle verbruik, oftewel wat verbruikt het systeem als je deze simpelweg aan laat staan, op onze Voltcraft 450PRO. Het verbruik bij maximale CPU prestaties wordt ook genoteerd, dit doen we met de AIDA64 Engineering versie benchmark met CPU-, FPU- en cache load.

Als laatste bekijken we de geluidskwaliteit met behulp van Rightmark Audio Analyzer. Dit doen we door middel van de loop-test waarbij zowel de uitgang als de ingang wordt gemeten. De keuze is hierop gevallen omdat het op deze manier snel en zonder externe audio hardware mogelijk is om te testen, echter kent wel de beperking dat in geval van ondermaatse prestaties het lastiger vast te stellen is of de oorzaak de kwaliteit van de geluidsweergave of juist de opname is.

Omdat we nog maar net met AMD Threadripper begonnen zijn en nog altijd smoorverliefd op de installatieprocedure van deze processor: moar pics! Als je je verveeld, tel gerust alle pinnetjes.

Dit keer zien we onze Cooler Master bench er weer onder, het is tenslotte ‘gewoon’ een ATX bord, en hoewel we testen met de Corsair Domininator Platinums waren die op moment van fototje-schietje in gebruik en staan de eveneens mooie Vengeance RGB’s op het bord. Ook zien we hier de Noctua NH-U12S TR4-uitvoering, die in tegenstelling tot de NH-U14S het eerste PCI-e slot niet overlapt. Het eerste geheugenslot wel overigens, maar daar werken we omheen, of je kan met low-profile geheugen werken.

Wat vooral opviel was dat onze Threadripper build (of builds) feitelijk zonder enige moeite of aandacht tot stand kwamen. De aller eerste dagen met Ryzen waren af en toe wel even knutselen; er was tenslotte nog veel onduidelijk voor de officieele release en moederbordfabrikanten vielen over hun eigen benen heen om drivers- en biosupdates uit te brengen.

Threadripper op alle drie de borden liep echter als een zonnetje, en we hebben alles van bios updates, Windows- en driver installaties tot elke individuele benchmark prima kunnen doen.

Resultatos:

We kunnen over 1% zaken discussieren, maar het blijft gewoon een beetje een lood om oud ijzer verhaal, zelfs met een enkele benchmark richting de 2% is het lastig om er heel veel waarde aan te hechten; we testen eigenlijk vooral om zeker te zijn dat een fabrikant geen fouten heeft gemaakt. Praktisch gezien is het feit dat je het verschil gewoon niet gaat merken, althans de prestaties niet, wat dat betreft is het (vooralsnog) irrelevant welk bord je pakt. Opvallend is wellicht dat de marges zelfs nog wat kleiner lijken dan met de X370 vergelijking het geval was.

Het gebrek aan praktisch relevant prestatieverschil maakt het lastig voor de duurste moederborden zoals de Asus Zenith Extreme, en makkelijker voor de goedkopere units zoals de Taichi, maar dat kennen we van andere chipsets ook. Wel zien we grote verschillen op gebied energieverbruik, met de ASRock borden duidelijk zuiniger dan de Asus tegenhanger (met kanttekening dat dit out-of-the-box is, eventuele mogelijke tuning terzijde). 2 Watt meer verbruik dan de Taichi is niet heel spannend, maar 16 Watt minder dan de Zenith is wel heel fors. Ook in absolute termen is het eigenlijk netjes dat zo’n dik 12-core systeem niet veel boven de 50 Watt uit komt.

Geluidskwaliteit is inmiddels ook cruciaal, veruit de meeste gebruikers, gamers en liefhebbers zullen toch gebruik maken van de on-board audio. Omdat we wat afwijkende resultaten zagen met het testen van de audio implementatie op dit bord (vreemd genoeg hogere SnR en DR scores dan technisch mogelijk zou moeten zijn) laten we de grafieken even achterwege, maar gezien de specs, genoemde componenten en Creative toevoegingen lijkt het onmogelijk dat het hier niet gewoon in orde is; eerdere ASRock borden wisten de 1220 tenslotte ook goed te implementeren (al is dat nimmer een garantie). Door de bank genomen zagen we voorheen dat Asus en MSI hun S1220 implementatie iets beter voor elkaar hadden dan Gigabyte en ASRock als het op de grafieken aan kwam, maar wij wisten daadwerkelijk onderscheid niet te maken buiten de grafiek, daarvoor moesten we er echt een oudere/flink mindere chipset erbij pakken.

Ook ASRock heeft uiteraard RGB verlichting toegevoegd; we zien wat verlichting onder de chipset heatsink, en er zit een RGB LEDje aan het einde van elk PCI-e slot. Niet extreem, maar niet onaardig. Ook de twee RGB headers mogen we niet vergeten.

Wat beeldmateriaal:

Wel hoop ik dat ASRock hun RGB controller software wat op weet te poetsen, want het voelt wat eenvoudig afgewerkt, de opties zijn beperkt en ook zaken zoals het controleren van de snelheid van de effecten zijn niet zoals ze moeten zijn. Zo is de één zelfs op zijn snelst heel traag, en een ander op de langzaamste setting alsnog heel erg snel. Een rustige kleurshift is geen punt, vaste kleuren static of breathing is geen punt, en in onze ervaringen komen de meeste mensen niet verder dan dat, maar finesse ontbreekt voor de meest veeleisende RGB liefhebber

Voor we het specifiek over het bord gaan hebben wil ik toch nogmaals kwijt dat wat we tot dusver van Threadripper hebben gezien echt uitstekend is. We moeten niet vergeten dat deze processoren nauwelijks te koop zijn, moederborden nauwelijks te koop, het aanbod aan koelers momenteel mega beperkt is, en daarmee dus redelijk weinig ervaringen gedeeld zijn. Wanneer je als early adopter dan een nieuwe serie instapt en een platform en systeem ervaart dat voelt als een doorgewinterde Intel Core generatie zoveel, dan is dat toch veelbelovend. En ja, we vergelijken hier prestaties met andere borden met dezelfde chip, maar laten we er vooral niet aan voorbij gaan hoe indrukwekkend sommige van die benchmarks zijn. Even dik 2400+ punten in Cinebench alsof het niets is, pft.

Voor dat nieuwe high-end platform zullen high-end borden nog wel even de norm zijn, althans voorlopig zeker. ASRocks eigen Taichi lijkt vooralsnog de goedkoopste optie, maar ook daar ben je dik 350 euro voor kwijt. Het zet de ASRock Fatal1ty X399 Professional Gaming met een prijskaartje van 479 euro, in absolute termen natuurlijk nog altijd een heel pittig bedrag, in elk geval een beetje in perspectief, iets waar ook de 599 euro kostende Zenith Extreem een beetje aan bijdraagt in het voordeel van ASRock. Natuurlijk zien we daar ook zeker de nodige aanwezige extra’s en wat meer ruimte voor afwerking van enkele details, maar het zal een pittige vraag zijn of meer dan een bord als dit nodig is. Echter of het nu om 200 of om 600 euro gaat, in de basis verwachten we stabiliteit, een aantrekkelijke featureset, een aantrekkelijke uitstraling, en duidelijke argumenten waarom (of wanneer) je dit bord zou willen kopen.

Laten we vooropstellen, de basis klopt. Alles loopt als een zonnetje en wat we van een X399 bord verwachten zit er in elk geval op, zoals kunnen profiteren van de vele PCI-e lanes met ruimte voor vier grafische kaarten met CF of SLI, drie M.2 NVMe SSD’s, en natuurlijk de nodige dosis DDR4 tot aan 128GB toe, inclusief ECC support. Op gebied van prestaties in benchmarks zien we geen opvallende zaken, zoals verwacht liggen die allemaal dicht bij elkaar, en positief is het duidelijk lagere verbruik dat ASRock out-of-the-box laat zien. Andere merken X399 moeten nog aandienen, maar in absolute termen lijkt een relevante verbetering van deze verbruiksgetallen niet heel waarschijnlijk. Kwalitatief zien we ook geen reden tot welke kanttekening dan ook, en dan kijken we bijvoorbeeld naar het PCB design, VRM design, koeling, audio implementatie of ondersteuning van de PCI-e sloten.

Features dan: naast de eerder genoemde drie M.2 sloten zien we U.2 support, 8 SATA poorten, USB 3.1 achterop in Type-A en Type-C uitvoering, dubbele interne USB 3.0 en 2.0 poort intern, RGB elementen en headers voor extra strips, fysieke knoppen en een diagnosescherm. Wi-Fi is van de partij in een dual band plus Bluetooth implementatie, al is de single stream uitvoering wel jammer, zeker op dit prijspunt was een 2×2 oplossing toch wel vanzelfsprekend geweest. Ook ‘slechts’ 5 fan headers is niet heel ruim, vooral met het oog op uitgebreide custom water oplossingen, maar we zien dan weer wel drie LAN poorten, waaronder een 10Gbit/s poort, wat dit bord m.i. toch meer ‘Professional’ maakt dan ‘Gaming’. Prettig vind ik ook de BIOS update functie zonder dat een CPU of RAM nodig is, en drie HB SLI bridges zijn ook niet niks. Een totale featureset die voor velen, ook gamers eh, toch (ruim) zal voldoen, en met ogenschijnlijk vooral de complexe custom water builds of LN2 overclockers die hier focus op hun doeleinden lijken te missen; beide overigens niet echt de focus van Threadripper builds, maar toch.

Hoewel we het nog niet veel over de X399 Taichi hebben gehad is dat nu wel onvermijdelijk, want zoals je in die review zult gaan ontdekken zijn deze twee borden vrijwel identiek wanneer je voorbij het toch flink andere visuele ontwerp kijkt. Het PCB design is voor 99% gelijk, zelfs de features zijn voor 99% gelijk, en zoals ik daar zal concluderen is dat bord voor de prijsstelling, zijnde het goedkoopste X399 bord op dit moment, eigenlijk dermate compleet dat het druk op alle andere X399 borden zet. Wanneer de enige verschillen die we tussen de twee ASRock modellen ontdekken de extra LAN poort, Fatal1ty mouse poort, Creative software sausje over de audio implementatie en de COM poort zijn klinkt dat dan niet als heel veel voor zo’n 100 euro of 30% extra.

Het is echter die 10Gbit/s Aquantia LAN poort die het grote verschil maakt, want deze chips zijn niet goedkoop en een losse insteekkaart met 10Gbit/s support kost je ook al in de buurt van de 100 euro. Heb je een 10Gbit/s netwerk of wil je die bouwen, dan is de meerwaarde natuurlijk duidelijk en denk ik dat een ingebouwde chip zijn aantrekkingskracht heeft boven een insteekkaart. Dergelijke netwerken zijn echter verre van de standaard, wat het toch een beetje een niche oplossing maakt en dit bord wat meer niche maakt ten opzichte van de Taichi. Juist omdat ASRock heeft gekozen verder (voor het gros van de doeleinden) geen relevant onderscheid te maken tussen de Taichi en deze Professional Gaming maken ze het de laatste voor de massa toch best lastig, de Taichi zal veelal tenslotte voldoen. Ik kan ze zeker een complimentje geven voor de uitstraling van dit dikke bord, aan aantrekkingskracht geen gebrek, maar de Taichi is in mijn optiek toch ook echt een plaatje om te zien.

En om eerlijk te zijn vind ik ook niet dat we moeten klagen over de keuze die ASRock biedt door feitelijk gewoon hetzelfde bord neer te zetten met een eerlijke meerprijs voor 10Gbit/s LAN plus nog wat kleinigheidjes. Als het alternatief is dat je een forse hogere meerprijs betaalt voor een ander model met daarbij nog meer features waar je wellicht totaal niks aan hebt dan zien we het liever zo. Hoe dan ook denk ik dat ASRock hun reputatie wat betreft value hier gewoon weer goed staande weet te houden, met nette, complete, aantrekkelijke, niet-overdreven X399 / Threadripper moederborden.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: