Samenvatting

De Ryzen 7 2700 is dankzij een stevig lagere klok- en boostsnelheid geen uitdaging voor de Ryzen 7 2700X als het op prestaties aan komt, dat gat blijft relatief fors zeker gezien de redelijk bescheiden besparing van ca 30 euro waarbij we nog opmerken dat de 2700X een dikkere koeler erbij heeft zitten. De Ryzen 7 2700 is echter wel veel zuiniger, en in multi-threaded applicaties een uitblinker op gebied van efficientie. Een knappe prestatie, zeker als we realiseren dat nauwelijks een jaar geleden het idee dat AMD efficienter zou kunnen zijn dan Intel ondenkbaar was. Voor pure prestaties verwijzen we je naar de 2700X, maar de 2700 heeft dankzij het veel lagere verbruik bestaansrecht als zuinige optie voor meer niche scenario’s; small form factor builds waarbij warmteproductie beperkt moet blijven, of situaties waarin je wel veel cores en threads wilt, maar de per-core prestaties minder wegen (sommige VM scenario’s).

AMD Ryzen review en kooptips deel 7: Ryzen 7 2700

Inmiddels zullen de meeste PC bouwers al weer een beetje gewend zijn aan de aanwezigheid van AMD en hun Ryzen processors op de markt. In onze reviews van de Ryzen 5 2600X en Ryzen 7 2700X concludeerden we al dat ze weer goed mee doen, en harstikke interessant zijn voor een redelijk deel van de pc community, van creatieve powerusers tot streamers bijvoorbeeld. Het verbaasde ook niemand dat puur voor gaming Intel nog de sterkere kaarten in handen heeft.

Inmiddels hebben we ook onze handen weten te leggen op de sub-top Ryzen 5 en Ryzen 7, respectievelijk de 2600 en 2700. Reden genoeg om de AM4 testbench weer op te starten en te kijken hoe deze iets goedkopere, iets lager geklokte varianten het doen ten opzichte van hun broers.

De Ryzen 7 2700 die we vandaag bespreken kost ca 299. Daarmee is hij zo’n 30 euro goedkoper dan de Ryzen 7 2700X. Voor meer details met betrekking tot Intel alternatieven verwijzen we naar de Ryzen 7 2700X review, we richten ons vandaag vooral op de onderlinge verhouding tussen de Ryzen 7 2700 en de 2700X.

Overzicht van andere Ryzen 2 gerelateerde stukken:
– Deel 1: AMD Ryzen 7 2700X review en kooptips
– Deel 2: AMD Ryzen 5 2600X review en kooptips
– Deel 3: Gigabyte X470 Aorus Gaming 7 WiFi review
– Deel 4: ASUS ROG Strix X470-F Gaming review
– Deel 5: ASRock X470 Taichi Ultimate review
– Deel 6: ASUS ROG Crosshair VII Hero review
– Deel 7: AMD Ryzen 7 2700 review en kooptips

Ryzen wut? Achtergrondinformatie

Eerdere Ryzen reviews gelezen? Sla dit gerust over en skip naar het uitpakken.

Voor de echte nieuwkomer die nog niet weet wat AMD Ryzen is. Nadat AMD jarenlang een stevige achterstand had wat prestaties in comsumentenprocessors maakten ze een gigantische inhaalslag met deze Ryzen processors. Het idee van AMD was heel simpel: pak een willekeurige Intel processor en zet daar een alternatief tegenover met meer rekenkernen voor je geld. Dat concept slaagde, want kijken we naar processor intensieve taken dan liet een vergelijkbaar geprijsde AMD processor de Intel concurrent (bijna) alle hoeken van de kamer zien.

Keerzijdes waren er ook, zo is het belangrijk te onthouden dat de Intel Core tech al zo lang mee ging dat nagenoeg alle andere fabrikanten daar op in waren gespeeld. Inmiddels kan je de meeste geheugenmodules probleemloos in een AMD Ryzen setup prikken, maar direct na de lancering waren er de nodige geheugenkits die simpelweg niet goed werkten. Hoewel stevig verbeterd is het belangrijk te onthouden dat AMD Ryzen grofweg een jaar oud is, voordat hetzelfde niveau van vanzelfsprekendheid is bereikt waarin we blindelings (bijna) alle geheugenmodules tegen een Intel chip aan kunnen gooien zijn we nog wel even verder. Meer dan bij Intel is het actief bijwerken van je bios dan ook een grote plus voor AMD, of het feit dat je daar stil bij moet staan een minnetje.

Ook bleek AMD Ryzen tech een bescheiden achilleshiel te hebben: puur voor gaming, en dan specifiek op 1080p resolutie, bleek de onderliggende technologie moeite te hebben dezelfde framerate bij te houden; een paar procent verlies bleek in een deel van de games. In hoeverre dat relevant is is punt twee, maar het bestaat.

Dat AMD Ryzen de boel echt even wakker schudde bleek uit de reactie van Intel. Enkele maanden later brachten zij op een manier die wij enkel ‘zeer gehaast’ konden noemen hun nieuwe Intel Core i7, i5 en i3 processors uit. Intel, de normaliter uitgekiende gigant zal het nimmer toegeven, maar dat AMD ze op scherp zette bleek uit het volgende:
– Voor het eerst in vele jaren nam het aantal cores bij Intel toe; de i5 en i7 kregen er twee bij, de i3 ging van een dualcore met hyperthreading naar een volbloed quadcore
– De lancering kwam vroeger dan alle signalen tot dusver suggereerden, en de lancering werd geplaagd door beperkte beschikbaarheid van de nieuwe processors. Soms moesten we weken of maanden wachten op een nieuwe levering i5’s.
– De chipsets voor de meeste moederborden waren nog lang niet klaar. Alleen de high-end borden werden gelanceerd en de betaalbare alternatieven kwamen pas een half jaar later.

Eén van onze sentimenten werd duidelijk onderstreept: concurrentie is goed voor de markt, en goed voor de consument. In 2018 kochten we simpelweg een veel krachtigere machine dan een jaar eerder. Die push van Intel met extra cores hield echter ook in dat het flinke gat dat ze hadden geslagen niet zo heel flink meer was, afhankelijk van je gebruiksdoelen in elk geval. Het werd hoe dan ook weer spannend.

What’s new Ryzen 2?

Eerdere Ryzen reviews gelezen? Sla dit gerust over en skip naar het uitpakken.

Het was dus de beurt aan AMD om hun line-up te herzien, Ryzen 2 doet dat op een paar manieren.

– Het procedé is verkleind van 14nm naar 12nm. Een kleiner procedé houdt in dat een processor primair efficienter is, oftewel minder verbruik bij dezelfde snelheid, of een hogere snelheid bij hetzelfde verbruik.
– Een paar 100 MHz hogere kloksnelheden dan de voorgangers, tot 4300MHz en AMD geeft aan dat 4200MHz all-core overclocks het uitgangspunt zijn (ter info: dat lijkt reeel); klinkt netjes.
– De kloksnelheden bij belasting van meerdere processorcores blijven dankzij aanpassingen gemiddeld een stuk hoger dan de vorige generatie. Hoewel we dit niet in onze benchmark suite hebben zitten zit de grootste winst in taken die de processor deels belasten (Evt meer leesvoer als je op “Precision Boost 2” zoekt, bij moederborden)
– Prestatieverbeteringen van het cache geheugen, laten we dat samenvatten als “AMD heeft nog wat optimalisaties toegepast”.
– AMD voegt een feature toe genaamd StoreMi waarbij je trage, grote mechanische harde schijven makkelijk kan combineren met SSD’s of een deel van je werkgeheugen voor SSD-like performance in je applicaties zonder dat ze allemaal daadwerkelijk op je schijf hoeven te passen (en zonder te hoeven formateren). In feite maak je er dan een soort mega SSHD van. Klinkt spannend, maar gaan we een keer in een los artikel op terugkomen vanwege tijdbeperkingen.
– Voor mensen die zich afvragen waar de AMD R7 2800X is: de 1700X en 1800X zaten aardig in elkaars vaarwater, dus AMD voegt ze in één opvolger samen. Of dat de deur open zet voor een extremere 2800X in de toekomst? Dat is gissen.

Het grootste ‘what’s new’ onderwerp is iets wat eigenlijk helemaal niet nieuw is: AMD Ryzen 2 bouwt op hetzelfde AM4 platform als zijn voorganger en werkt daarmee ook op nagenoeg elk bestaand X370 moederbord. Hoewel vandaag ook de X470 chipset wordt gelanceerd, de opvolger van de X370 chipset, kan je dus prima je bestaande Ryzen setup upgraden naar de nieuwste generatie. Ook blijft overclocking wederom niet beperkt tot de top-end chipset en top-end CPU. Ook deze Ryzen 7 2700 is dus overclockbaar, en ook met een non-X470 chipset.

]

Specificaties

Net als zijn grotere broer de 2700X is de 2700 een acht-core processor met multi-threading; 8 cores 16 threads dus.We richten ons even op de verschillen: een TDP van 65 Watt versus 105 Watt, en een daarbij passend veel lagere base clock snelheid. De boost ligt met 4,1 GHz slechts iets lager dan de 4,3 GHz van zijn broer, maar de base clock ligt met 3,2 GHz een stuk lager.

Verder op papier geen verschil.

Uitpakken

De Ryzen doosjes komen wel bekend voor inmiddels. Geen verrassingen intern: processor, sticker, koeler.

AM4 processoren hebben de pinnetjes op de processor, dus blijf voorzichtig aanpakken.

En we hebben een verschil te pakken. De 2700X wordt geleverd met de heatpipe gebaseerde Wraith Prism, de 2700 met de iets meer ingetogen (en wel compactere) Wraith Spire koeler. Nog wel met RGB overigens, maar wel iets meer bescheiden afgemeten.

Installatie

Voor deze serie maken we gebruik van de Gigabyte Aorus Gaming 7 WiFi die we ook voor de eerste Ryzen 2 tests gebruikten.

Installeren van de koeler stelt nog altijd weinig voor: je schroeft vier schroeven in de backplate die standaard bij AM4 moederborden wordt geleverd. Koelpasta zit al op de koeler, dus eitje.

Het enige verschil met een typische stock koeler is dat je de RGB kabel ook aan wilt sluiten als het even kan, dan synct de koeler verlichting netjes mee met je moederbord. In dit geval kiezen we voor oranje:

Cruciaal voor een CPU? Not really, maar hey, een losse RGB koeler kost je normaliter toch best wat geld. Toch leuk dat het net even meekleurt. Niet overdreven in elk geval, maar zo’n bescheiden randje kan ook geen kwaad.

Prestaties

Voor de liefhebber hebben we de prestaties van de Ryzen 2 processoren ook even naast de oude Ryzen 7 1700X gelegd.

Single core leveren we iets van 5% in, was te verwachten met de 4,1 GHz vs 4,3 GHz single core boost verhouding. Multi threaded applicaties loopt de Ryzen 7 2700 echter best wat achter. We zien het gat soms oplopen tot ca 15%, en dat is een forse stap. 15% meer dan het relatieve prijsverschil tussen de processoren, en op een totale build van 1000 euro of meer vallen die paar tientjes dan eigenlijk in het niet.

Druk op de ketel van de Ryzen 7 2700 dus als je vooral om prestaties geeft. Echter toen we het verbruik zagen begrepen we het bestaan van deze processor een stuk beter:

Het gat tussen de Ryzen 7 2700 en 2700X wat verbruik betreft is gigantisch, dat staat niet in verhouding tot de extra prestaties. Hij is zelfs zuiniger dan de (in multithreaded tragere) 2600 en 2600X, en de grofweg even krachtige (in Blender en Cinebench) Ryzen 7 1700X verbruikt ook nog even 44 Watt meer. Als we uitgaan van de idle grafieken, waarbij de Ryzen 5 2600X overigens verdacht zuiniger is, kunnen we opmaken dat dit testplatform in rust al rond de 50 Watt verstookt, wat het relatieve verschil tussen de processors nog een stuk groter maakt. Het is een indicatie dat de Ryzen 7 2700X op volle toeren richting de 70-80% meer verstookt.

Overclocken we de Ryzen 7 2700 naar het niveau van de Ryzen 7 2700X (iets wat overigens niet volledig lukte maar met een 4,1 GHz all-core OC op 1,42 V zitten we grofweg op hetzelfde multi-threaded prestatieniveau), dan zien we het verbruik die van de 2700X zelfs nipt passeren. Voor de goede orde: daarvoor hadden we een zwaardere koeling nodig dan de standaard Wraith Spire.

Kortom: Ryzen 2 kan heel zuinig zijn getuige de stock 2700 prestatie, maar kan ook een grootverbruiker zijn op hogere kloksnelheden. En AMD is niet vies van een pittige snelheid/voltage boost wanneer de koeling voldoet, want 200 W + voor een mainstream build zonder GPU load is fors.

Voor wie is de Ryzen 7?

Plaatjes en grafiekjes terzijde. Wanneer is dit de juiste processor voor jou?

De AMD Ryzen 7 serie heeft dermate veel kracht in huis over zo veel cores dat de echte meerwaarde ligt bij mensen die zware creatieve taken doen. Video editten bijvoorbeeld, of renderen, profiteert heel erg veel van een processor als dit. Zelfs als je daarnaast games speelt gaan we mee in AMD’s marketing en stellen we dat je “praktisch dezelfde ervaring” hebt als bij de Intel processor, maar tegelijk meer creative kracht hebt voor hetzelfde geld. En dat is wel de realiteit: gaming verschillen zoeken we in de nuance, verschillen in creatieve taken zijn overtuigend groter.

De meerwaarde van de Ryzen 7 (en tot op zekere hoogte de Ryzen 5) moet je echter wel in die creatieve hoek zoeken, voor basale taken zoals mailen, browsen en Netflix kijken komt die kracht gewoon niet aan de orde; met een Hummer je dagelijks boodschappen doen zeg maar. Voor de lancering van Ryzen en de 8e generatie Intel Core processoren kon een beetje overkill geen kwaad, maar nu een Core i3 een quadcore processor is, een Core i5 een hexacore processor, en AMD hun eigen Ryzen 5 een hexacore processor is met multithreading is die gehele middenklasse erg sterk geworden. Sterk genoeg dat de druk van de ketel is en dat ook voor de middelzware creatieve taken nu geen geldige reden meer zijn voor de top modellen consumentenprocessors. Denk daarbij aan Photoshop bijvoorbeeld.

De Ryzen 7 is er ook voor mensen die meerdere dingen tegelijk doen. Vooral Streamers komen dan in beeld, want het encoden van de stream is CPU intensief terwijl games ook redelijk CPU intensief zijn. We ontdekten in onze ‘Let’s Stream’ serie dat de zes fysieke cores van een i5-8400 eigenlijk al een beperking kan vormen bij gamen en streamen tegelijk, dus om dan een stapje verder te gaan met acht cores -en- multithreading klinkt dan zo gek niet, al zouden wij persoonlijk direct het zekere voor het onzekere nemen en de Ryzen 5 voor streamers overslaan: daar zit een duidelijke markt voor de Ryzen 7. Ook als je nu nog niet streamt maar die ambitie hebt is het verstandig dat we onderstrepen dat de benodigde kracht in je systeem niet onderschat moet worden.

Het probleem is: De Ryzen 7 2700X is eigenlijk de betere processor dan de Ryzen 7 2700 in al die tot dusver genoemde taken, zeker als ‘gaming’ daar ook onderdeel van is gezien de hogere single core prestaties. Als gevolgis de Ryzen 7 2700 eigenlijk vooral interessant als de efficiëntie, waar hij in uitblinkt, of het lage verbruik in absolute termen belangrijk is. Dan denk ik aan small form factor cases, of wanneer het aantal cores wel belangrijk is maar de per-core prestaties wat minder (sommige VM doeleinden).

In theorie kunnen we dan nog zeggen dat mensen die zelf overclocken en 2700 kunnen pakken en dan zelf aan de slag gaan terwijl ze 30 euro uitsparen. Ja en nee. In theorie kan het, misschien, maar je hebt geen garantie dat je die 2700X snelheden gaat halen, onze 2700X klokte in elk geval nog net hoger (zij het niet heel veel). Daarbij lever je de dikkere Wraith Prism koeler in, en die kan je los vermoedelijk al voor 30 euro kan verkopen. Dus ‘overclockers’ noemen we niet direct de doelgroep.

De doelgroep die we hier zien in het kort: gebruikers van zware creatieve taken (video editting, rendering, 3D design, etc) en zware multi-taskers zoals streamers, en dan vooral wanneer een laag verbruik of hoge efficiëntie belangrijk is.

Advies: Moederborden

We hebben een aantal nieuwe X470 moederborden al door de molen gehaald en moeten stellen: hot damn. De nieuwste generatie is weer frisser, rijkelijk gevuld met features, net weer wat dikker aangekleed, maar niet onbelangrijk: weer wat duurder. Mooi spul is leuk, maar laten we budget niet negeren.

De realiteit van moederborden kopen blijft in onze optiek echter al jaren hetzelfde:

– Check welke features je nodig hebt (Opslag, netwerk wensen, USB wensen)
– Controleer dat het bord in jouw behuizing past (ATX, mATX, ITX formfactor) en dat het een AM4 socket bord is. Intel chipsets en AMD processors werkt niet echt lekker (of totaal niet).
– Bedenk welke features je eventueel in levensduur van je pc verwacht te gebruiken (meer dan 5 jaar vooruit denken is zinloos)
– Pak een aantrekkelijke optie voor een leuke prijs, of geef evt wat extra uit voor een dikke uitstraling naar wens. Vind je de bord XXX helemaal de lekkerste ooit? Lekker doen.

Meer betalen doe je vooral voor features, de processor gaat niet spontaan harder.

Voor een Ryzen 7 2700X is de stroomvoorziening wel een puntje, daar wil je geen budget stroomvoorziening onder hebben. Maar voor de Ryzen 7 2700? Geen van die X470 borden in onze vergelijking komt te kort op gebied van stroomvoorziening en is daardoor een slechte keuze voor deze processor. Hetzelfde gaat op voor de X370 borden die we vorige generatie hebben getest. Dit zijn o.a.
– Asus Prime X370 Pro
– Asus Crosshair VI Hero
– Asus Crosshair VI Extreme
– ASRock Fatal1ty X370 Professional Gaming
– ASRock X370 Killer SLI
– Gigabyte Aorus X370 Gaming 5
– MSI X370 XPower Gaming Titanium.
– MSI X370 Gaming Pro Carbon
– MSI X470 Gaming M7
– MSI X470 Gaming Pro Carbon

Om over de vele borden die wij nooit gezien hebben maar te zwijgen. Ga je voor een 2700X of 2600X, dan is een X470 chipset wel zo handig vanwege XFR2 / precision boost omdat je daar simpelweg geen omkijken naar hebt. Met een Ryzen 7 2700 zijn de verschillen in prestaties tussen een X370 en X470 bord klein, en kan een leuke aanbieding op een ‘oud’ bord eventueel interessant zijn. Echter dient dat bord dan wel voorzien te zijn van een recente bios, wat die keuze geen eenzijdige aanrader maakt

Vroeger was het aanbod aan degelijke, vooral visueel aantrekkelijke AMD borden wel wat beperkt, maar zoals je ziet gaat dat nu niet meer op. Niets staat je tegenwoordig in de weg om je AMD systeem net zo ‘gepimpt’ te hebben als een Intel build:

Recap: Kies welke features je wilt, denk daarbij aan de hoeveelheid M.2 SSD’s, aantal USB poorten en of je meerdere of 10Gbps LAN poorten wilt, en nogmaals: volg daarna je hart met feitelijk wel X470 bord dan ook. Zodra de B450 chipset borden er zijn (vermoedelijk deze zomer) zullen daar ongetwijfeld interessante opties tussen zitten voor deze processor. Dat is echter nog even toekomstmuziek en koffie dik kijken voor ons.

Een paar tips van ons om over na te denken.
– Denk specifiek na of je verwacht snellere externe SSD’s te gaan gebruiken, vooral in dat geval is een USB 3.1 Gen2 connector handig.
– Controleer of de interne USB headers overeenkomen met de layout van je behuizing. Een Type-C header op je moederbord doet weinig zonder Type-C header op je case. Voor elke twee USB 2.0 of 3.0 poorten op je behuizing moet je één interne USB 2.0 of USB 3.0 header hebben.
– Ga je voor externe RGB oplossingen zoals NZXT Kraken koelers, zorg dan ook dat je voldoende interne USB headers daarvoor hebt.
– Probeer een moederbord te pakken met ALC1220 codec voor het beste geluid. Implementaties verschillen iets, maar die zijn allemaal ‘goed’. Als je enkel USB audio gebruikt kan je het negeren.
– De meeste merken hebben RGB sync features, maar niet alle borden hebben even veel headers. Sommige hebben addressable RGB headers die per LEDje effecten kunnen geven in plaats van dat de hele strip één kleur is. Wil je meer met licht, dan is dat iets om naar te kijken.

Wat die RGB opties betreft moeten we erop wijzen dat geen van de softwarepakketten van de vier grote moederbordbouwers perfect is. Met elk van de systemen lopen we wel eens tegen dingetjes aan waardoor de effecten net niet zijn zoals we willen. Asus geven we de winst wat gebruiksvriendelijkheid betreft en integratie met andere Asus hardware, vooral ook handig dat Asus zo veel compatible randapparatuur heeft. Gigabyte is ietswat spartaanser in de software maar komt redelijk dichtbij, onze streaming rig synct in elk geval eenvoudig genoeg met de aangesloten randapparauur al merken we wel op dat Gigabyte weer afwijkende headers gebruikt voor aRGB. Met MSI hebben we een paar generaties gedonder gehad dat het syncen niet werkte en dat we handmatig elk apparaat een kleur moesten geven, op onze X470 borden was het tot dusver geen dramatisch maar ook geen denderend verhaal; we krijgen het werkend, maar strak en intuitief is de ervaring niet. ASRock is het meest basaal, maar biedt wel als enige zonder eigen gesloten systeem de optie om de RGB header pin-outs aan te passen, mocht je bijvoorbeeld chinese strips importeren met afwijkende pin layouts.

Visueel erg sexy: De ASRock X470 Taichi Ultimate, met o.a. 10Gbps LAN poort.

Advies: Koeling en overclocken

Over de stock koeler kunnen we kort zijn: die voldoet, maar is wel hoorbaar bij zware taken als Blender of Cinebench.

Omdat de standaard koeling zo gek niet is kijken we voor upgrades eigenlijk naar het middensegment luchtkoelers. We zien een betaalbare tower zoals een Gelid Tornado prima zaken doen, maar wil je een echt koelere processor, bijvoorbeeld om wat te kunnen overclocken of simpelweg omdat je geen genoegen neemt met welke vorm van geluid uit je pc dan ook? Dan zijn go-to middenklasse modellen zoals de Scythe Mugen 5 (PCGH of niet) Rev B. een goed uitgangspunt, of als je wat luxers wilt en wilt inzetten op lange garantie en top inbouwgemak dan blijft Noctua altijd aantrekkelijk; iets als een NH-U14S komt hier goed tot zijn recht. De specifieke Thermalright ARO-M14 koelers zijn ook leuk vanwege hun Ryzen opdruk, voor de AMD fan in elk geval.

Dankzij het soldeer aan de binnenzijde zien we feitelijk elke betere koeler, denk aan AIO waterkoelers maar ook high-end luchtkoelers, uitstekende zaken doen op Ryzen. Zelfs 120mm en 140mm waterkoelers krijgen de warmte goed afgewerkt, wat meer vrijheid laat in je koeler keuze. Wij geven wat tips, maar je kan er bijna vanuit gaan dat elke forse tower of waterkoeler ruim zal voldoen. Kudos AMD voor die design keuze.

Hoewel we natuurlijk naar duurdere koelers kunnen kijken met overclocking in het achterhoofd vragen we ons uiteraard af waarom je dan geen extra geld uitgeeft voor een 2700X. Kortom: een 2700 non-X met een 100 euro + waterkoeler kan wel, maar voelt toch wat vreemd. De logische keuze blijft dan toch een combinatie van betaalbaar en krachtig, zoals deze oude vertrouwde Mugen 5:

Advies: Voedingen

Wat dit betreft verandert er eigenlijk weinig aan het advies wat je vorige maand of vorig jaar had kunnen krijgen. Wij testen weliswaar vaak met enorm overpowered voedingen zodat we er ook de meest extreme processoren en grafische kaarten aan kunnen hangen, en het is ook verdomd tof om “Seasonic Prime Titanium Ultra MegaWatt Captain Planet” (of zoiets) naast je te zien staan, maar als je dan bij een beetje overclockscenario 200-250 Watt uit de muur ziet komen begin je toch te twijfelen of het niet een beetje overkill is.

Zoals vaker even voorop: Kwaliteit is geen overkill. Een goede voeding kan het verschil maken tussen werkende en overleden hardware, en de bijbehorende garantie is ook niet iets wat je moet negeren. Het is soms verdomd lastig om kwaliteit te bepalen, zelfs een merknaam is (niet altijd) een garantie, dus enige voorzichtigheid is geboden. Recente modellen van Seasonic, Corsair, Cooler Master, be quiet! en Antec (ik noem even de merken die wij zelf gebruiken in omgekeerde alfabetische volgorde, ik sluit anderen niet uit) geven in elk geval genoeg gemoedsrust dat je pc niet zal ontploffen, maar verschillen blijven aan de orde. Zelf gebruiken we veel Seasonic (Focus, Focus +, Prime) naar volle tevredenheid, maar we hebben ook regelmatig Corsair units (Veel RMx modellen), en ook onze collectie V-series van Cooler Master werkt nog lekker door op menig test bench hier. Nogmaals: een beetje goede voeding heb je lang plezier van.

De Seasonic Prime Snow Silent 650W is een mooi voorbeeld van een beetje overkill, maar soms wil het oog ook wat eh.

Cruciaal om te onthouden is dat een opgegeven vermogen niets, nul, noppes zegt over de kwaliteit. Meuk 700W, 900W voedingen en dergelijke zijn je reinste oplichterij en een MS-Tech 900 Watt nogwat is geen concurrent voor een Focus Gold 550W of RM550X om maar wat te noemen.

Vermogen is overigens niet geheel onbelangrijk. Niet alleen moet de voeding voldoende kracht hebben voor wat jij wilt, maar de meeste voedingen zijn ook efficienter en stiller als ze niet tot het uiterste worden gedreven. Minimale overcapaciteit kan dus geen kwaad. Let ook op het feit dat hogere capaciteiten soms meer aansluitingen bieden, en dat juist de luxere Ryzen moederborden wel eens meer aansluitingen vereisen dan een standaard 450-550W voeding.

Kijken we naar de verbruiksdata van onze systemen kunnen we een quick ’n dirty lijstje maken met veilige uitgangspunten voor je systeem. Veilig als in: een beetje overclock (richting de 2700X) prestaties kom je ook nog prima mee weg.
– <450 Watt voedingen voldoen voor Ryzen 7 systemen met budget GPU (GTX 1050/1050Ti, RX 560) - Ca 450 Watt voor een Ryzen 7 systeem met een mid-power GPU (AMD RX 570 / GTX 1060/1070) - Ca 550 Watt voor een Ryzen 7 met mid-high-power GPU (RX 580, GTX 1080) - Ca 650 Watt voor een Ryzen 7 met high-power GPU (RX Vega, GTX 1080 Ti) Let op dat serieus overclocken, dus meer dan een beetje praktische 24/7 oc, van CPU en GPU het verbruik significant kan doen oplopen, dus laat je specifiek adviseren als je die kant op gaat.

Advies: Geheugen

We haakten er eerder al op aan: AMD Ryzen en geheugen compatibiliteit is nog niet op het niveau van Intel. Dat nemen we ze niet kwalijk, Intel Core tech heeft vele jaren voorsprong, maar het is wel iets waar we bij stil moeten staan. Sinds de vele bios updates na de initiele Ryzen launch en het feit dat geheugenfabrikanten en moederbordfabrikanten nu ruimschoots de tijd hebben gehad hebben we op al onze Ryzen builds eigenlijk geen issues meer ervaren, maar we weten wel dat lang niet elke kit even soepel werkt.

Wel positief is dat je inmiddels op tal van AMD borden simpelweg XMP profielen kan activeren Deze profielen initieel bedoeld voor Intel vertellen het moederbord simpelweg wat optimale settings zijn (door de fabrikant vooraf opgegeven) waardoor je met één druk op de knop het geheugen op de maximale gespecificeerde snelheid hebt draaien.

Voor AMD Ryzen 2 geldt een officiele specificatie van 2933 MHz, maar veel van de snellere kits die wij beschikbaar hebben werken ook op die hogere snelheid. Hoewel de consensus is dat je bij AMD meer profiteert van sneller geheugen dan bij Intel valt dat in veel gevallen erg mee. Vooral in de compute / creatieve taken zien we weliswaar wat verschil, maar of je er meteen veel extra voor wilt investeren is mijns inziens de vraag als we naar de grafieken kijken.

Verschil? Uiteraard. Maar of het significante investeringen goedpraat valt te betwijfelen. Prijzen in de gaten houden en zelf de lijn trekken wanneer één stap sneller geheugen meer dan grofweg 1% op je totale buildkosten vergt.

Geheugenkits waarvan wij weten dat die goed werken op AMD Ryzen:
– Corsair Vengeance LPX 16GB (2×8) 2400MHz (Met XMP profiel)
– Corsair Vengeance LPX 16GB (2×8) 3000MHz (Met XMP profiel)
– Corsair Vengeance RGB 16GB (2×8) 3000MHz (Met XMP profiel)
– Corsair Dominator Platinium SE Torque 32GB (2×16) 3200MHz (Met XMP profiel)
– Crucial Ballistix Tactical 16GB (2×8) 3000MHz (XMP als basis, maar 3000 verandert naar 2933)
– Crucial Ballistix Sport LT Gray 16GB (2×8) 2666MHz (Met XMP profiel)
– G.Skill FlareX 16GB (2×8) 3200MHz (C14) (Met XMP profiel)
– G.Skill SniperX 16GB (2×8) 3400MHz (C16) (Met XMP profiel)

Deze drie Corsair kits werken dus sowieso:

We hebben niet alle kits bijgehouden die we in het afgelopen jaar met Ryzen hebben gecombineerd, dat ware er nog wat meer, maar hoewel we weten dat niet alle kits even goed werken hebben wij geen situatie gehad waarin een Ryzen build bepaald (toevallig aanwezig) geheugen niet slikte. Ook de meeste 3000MHz kits bleken het goed te doen, terwijl 3000MHz en Ryzen in de basis niet lekker werkt. Voor de 3000MHz kits pakken we eerst het XMP profiel en passen we vervolgens de 3000MHz snelheid aan naar 2933, en klaar. Een fijn gegeven, want 3000MHz kost in de praktijk vaak niet meer dan trager geheugen, en zoals we in de grafiek zien zitten we daar nog snellere kits al aardig op de hielen.

Het is altijd raadzaam de compatibility list van je gekozen moederbord te raadplegen ter bevestiging.

Advies: OS

Inkoppertje, maar mocht je nog overwegen met Windows 7, 8 of 8.1 aan de slag te gaan? Don’t. Het is vragen om problemen, ook 32-bit Windows geeft uit onze bredere ervaring meer hoofdpijn dan we iemand aan willen doen.

Ben je een echte fanatieke tweaker, veel succes, knutsel raak en hoop op succes, maar als algemeen advies? Windows 10 64-bit it is, simpel.

Conclusie

We nemen de stelling aan dat als je dit leest je vermoedelijk niet geheel onder een steen hebt geleefd en weet wat de positie van de AMD Ryzen 7 2700X in de markt is: veel cores, veel threads, kan alles, en moet enkel in systemen die puur voor gaming zijn pas zijn meerdere erkennen in de Intel Core i7. Vergeleken met het 2700X topmodel is deze Ryzen 7 2700 (non-X) 30 euro goedkoper, voorzien van een minder luxe koeler, ca 5% trager single threaded en tot ca 15% trager multi-threaded. Gevoelsmatig is het misschien leuk dat dit een processor is die -onder- de 300 euro blijft, maar een meerprijs van slechts 10% op de processor, of ca 2-3% op een beetje complete Ryzen 7 build (1000-1500 euro klinkt niet gek) is eigenlijk te klein om de stap naar de Ryzen 7 2700X niet te maken. Als je vooral om prestaties geeft: Ryzen 7 2700X all the way.

De soms genoemde doelgroep van overclockers die drie tientjes willen besparen zouden we ook niet aanraden het te doen. Om te beginnen heb je geen garanties dat je die snelheden gaat halen, je mist de chiquere koeler van de 2700X, en wanneer we zien dat de combinatie X470 en Ryzen 2 2700X zichzelf al best strak boost, zeg maar gerust ‘praktisch overclockt’, wil je dan echt die tijd en moeite daar in stoppen, met het risico dat je toch iets achter een 2700X blijft? Sure, het kan, maar wij neigen te zeggen dat het de moeite niet is.

Het feit dat de Ryzen 7 2700 echter ongeslagen is wat efficiëntie en verbruik betreft is wat hem interessant maakt (of wat hem eigenlijk redt, of bestaansrecht geeft). De 2700X wint duidelijk op performance-per-euro, maar de 2700 wint op performance-per-Watt. Mocht je je afvragen waarom het gat in baseclock zo groot is tussen de 2700 en de 2700X heb je daar je antwoord: Ryzen 2 verbruikt gewoon fors meer als hij hogere clocks moet halen. In de huidige afstelling zien we echter dat een 2700 zowel zuiniger is en alsnog een stuk sneller is dan een 2600X of 2600 in multi-threaded applicaties, en dat is best knap.

Deze is dus voor wanneer je een capable 8-core processor zoekt voor een setup waarbij je het verbruik wil beperken. Dit kan omdat je een compacte of matig koelende chassis voor ogen hebt, doeleinden hebtwaarbij de prestaties per core niet zo cruciaal zijn (maar wel veel cores nodig zijn), of bedenk een andere leuke reden waarom je het maximale verbruik wil of moet inperken? De balans tussen cores, multi-threaded prestaties en verbruik is in elk geval heel goed voor elkaar. Ik moet toegeven dat ik zelf maar een klein aantal scenario’s kan bedenken waarin deze 2700 interessanter is dan de Ryzen 7 2700X, maar hey, het feit dat Intel al jarenlang -T processoren op de markt zet is vast een indicatie dat er vraag is naar een dergelijke zuinige veel-core processor.

Enkele hogere res fotos voor de liefhebber, klikken voor de volledige versie: