Vorige update had eigenlijk de laatste moeten zijn. De AMD A8-7650K was inmiddels aardig aan de tand gevoeld en ik voelde mij inmiddels een stuk wijzer wat deze betaalbare jack-of-all-trades nu werkelijk voor je kunnen betekenen. Nog voor de afsluiting verscheen echter onverwachts een AMD A8-7670K op de deurmat, en CPU’tjes zijn natuurlijk geen onaangename verrassingen. Mocht je niet helemaal thuis zijn in deze processoren en zit je drie maal te kijken wat het verschil is tussen dit laatste typenummer en het eerste wat ik noemde: één 5je is een 7 geworden.
Gaan we kijken naar iets meer inhoudelijk verschillen dan wordt het niet direct heel veel eenvoudiger. De A8-7650K is een ‘Kaveri’ APU, de A8-7670K valt onder de ‘Godavari’ reeks, echter is Godavari de refresh van Kaveri, en spreken we in feite over dezelfde technologie met een nieuw likje verf. Ik ben geen expert of het gebied van architecturen (Zowel wat CPU’s als gebouwen betreft overigens), maar dat het minimaal kleine update moet zijn lijkt een veilige aanname. Het grote verschil moet zitten in een volwassener productieproces, en een beter binningproces, waarbij mijn woordkeuze voor ‘moet zitten’ al wat zegt: het zegt vooralsnog allemaal niet zo veel en de resultaten moeten spreken. Opvallend is het feit dat de AMD A8-7650K eigenlijk nog maar enkele maanden geleden is uitgekomen, oftewel van een opvolger was geen sprake. AMD zet de A8-7670K in als een opvuller tussen de A8-7650K en de duurdere AMD A10-7850K/A10-7870K. Het volgende plaatje (Bron: Anandtech.com) geeft een beter beeld van het huidige AMD APU aanbod en de positionering.
De A8-7670K heeft net als de A8-7650K 4 CPU cores (Nou ja, het is iets complexer, maar laten we het daarbij houden) en 6 GPU cores / 384 Streaming Processors voor het grafische deel. Ter vergelijking, de A10-78XX reeks heeft 8 GPU cores / 512 Streaming Processors, wat simpelweg tot betere grafische prestaties leidt. Het voornaamste voordeel van de A8-7670K ten opzichte van de A8-7650K wat je van AMD out-of-the-box krijgt is de hogere standaard kloksnelheid (300MHz) en iets hogere standaard boostsnelheid (100MHz), en dat het grafische deel iets hoger is geklokt (754MHz t.o.v. 720MHz). Deze extra snelheid zou je dan ca 14 dollar moeten kosten. Kijken we naar wat je normaliter betaalt voor dergelijke verhogingen dan klinkt dat eigenlijk niet onredelijk. Je voelt de ‘maar’ vermoedelijk al hangen, en dat klopt: Er zitten twee grote ‘maaren’ aan dit verhaal.
Één ‘maar’ laat ik voor de conclusie over, de andere ‘maar’ is het focuspunt van deze update: de K toevoeging aan het einde van de productnaam houdt in dat je vrij kan overklokken met al deze processoren. Waar Intel je deze optie enkel voor de topmodellen beschikbaar maakt (En de G3258), of althans de snelste modellen per categorie, geeft AMD simpelweg wat meer vrijheid met de lager gepositioneerde modellen. Leuk voor de consument, maar ook een nadeel voor AMD zelf omdat een beetje handige geek een goedkoper model vaak net zo snel kan laten draaien als een duurder model uit dezelfde generatie.
Laten we eerst nog even kijken naar de test-setup waar ik was:
Let wederom niet op de totaalprijs, het gebruik van een vrij high-end voeding van 150 euro en een processorkoeler van dik 50 slaat nergens op op een APU van 100 euro nogwat. In de laatste update bracht ik de A8-7650K tot 3.9GHz op de core, en 1038MHz (1029 in GPU-Z) op de grafische chip. Vooral dat laatste was een flinke toename ten opzichte van de oorspronkelijke 720MHz. Ik zou nu wat benchmarks kunnen draaien met de A8-7670K bij stock snelheden, dan zullen we zien dat de A8-7670K net wat sneller is dan de A8-7650K, maar mocht je nu nog niet in slaap zijn gevallen dan zou je dat gegarandeerd binnen 5 minuten zijn. Ben momenteel niet in de stemming om Captain Obvious te spelen, oftewel we gaan gewoon weer kijken wat er in zit als we de boel wat overklokken. (Let op: overklokken kan je systeem beschadigen als je als een zot tekeer gaat. Dit doe je altijd op eigen risico. Val mij dus aub niet lastig met ‘ikke zette 2V op mn CPU toen ging ie poof qq’)
We mikken de AMD A8-7650K er dus even uit, en deze AMD A8-7670K er in! (En uiteraard die Noctua NH-U9S er weer op, anders zou dit verhaaltje tot een heel abrupt einde komen…)
Op het CPU front liep ik bij de A8-7650K rond de 4.0GHz al tegen de beperkingen aan. De A8-7670K liet zich op 1.4V echter eenvoudig naar 4.5GHz klokken, toch een stevige boost ten opzichte van stock en interessant als je puur naar CPU-prestaties kijkt, en een indicatie dat het productie- en/of binningproces toch beter zou zijn. Een leuke feature van AMD is het automatisch overklokken in AMD OverDrive. Druk op de knop, en er komt een setting uit. Niet geheel onverwacht kwam deze ook tot 4.5GHz. Oftewel CPU overklokken is echt kinderspel. Het spijtige bij het overklokken van het CPU deel van een APU is dat de CPU-prestaties wel vooruit gaan, maar het grafische deel profiteert nauwelijks mee. Dit terwijl je normaliter toch een APU kiest voor de krachtige GPU prestaties. De eerste 3D performance tests vielen dan ook erg tegen vergeleken met de A8-7650K met overklok op de GPU cores en die bespaar ik jullie.
De GPU snelheid moest dus omhoog! Met de CPU cores op 4.5GHz ontstonden echter direct crashes bij het (noemenswaardig) verhogen ervan. Het verlagen van de CPU core gaf echter weer ruimte om de GPU core op te schroeven. Terug naar af dus (lees: CPU op 3.6GHz) om de limiet van de GPU core clock op te zoeken. Uiteindelijk kwam ik op 1038 MHz (1029 in GPU-Z) wat exact hetzelfde getal was als bij de A8-7650K. Alle benchmarks tig keer kunnen draaien zonder issues, maar de eerste stap boven de 1038MHz bracht het system vlot tot stilstaan. Vervolgens stukje bij beetje de CPU clock weer verhoogd, om net als bij de A8-7650K tot 3.9 GHz te komen alvorens de problemen ontstonden. Meer speling zat er simpelweg niet in, zelfs met meer dan stock voltages die voldeden voor deze 3.9/1038 combi. Hoewel mogelijk toeval, het is natuurlijk wel verdacht, schat ik het waarschijnlijk dat het moederbord (VRMs en/of phases, deze Asus is tenslotte een mid-range bord, geen die-hard-OC bord) hier toch een rol speelt. Maar goed, na een flinke tijd knutselen op exact dezelfde waardes uitkomen is niet heel bevredigend, waar de schuld dan ook mag liggen.
Met pijn en moeite lukte het uiteindelijk om nipt hogere synthetische benchmark scores neer te zetten. Nadat alle eerdere instellingen, dus enkel met CPU OC etc, niet voorbij de 3D Mark en game prestaties van de A8-7650K kwamen lukte dat wel met de A8-7670K met 3.9GHz op de CPU en 1038 MHz op de GPU. 4-5% in 3D Mark tests is echter geen vetpot, en de FPS in games kwam dan ook op vergelijkbare getallen uit. Een oplettende lezer zal opvallen dat de driver inmiddels recenter is (15.8 Beta vs 14.2 in de vorige delen) en zal het aannemelijker achten dat de prestatieverschillen hier uit voort komen dan uit een beter binning proces. Meteen een goede herinnering even je drivers te updaten mhm?
Hoe je het ook went of keert, of waar je de nuance ook probeert te zoeken (of plaatsen), de praktische verschillen in deze vergelijking zijn gewoon niet interessant. Misschien kan je met een luxe moederbord verder komen, misschien is deze A8-7670K sample net wat minder OC-ready, of misschien nogwat anders, het maakt allemaal niet uit voor de conclusie. De AMD APU is interessant voor betaalbare all-round PC’s waar wat op te gamen valt, en dan koop je geen overdreven duur moederbord bij (koop dan een dikkere APU) of je je met zwaardere koeloplossingen aan de slag om verder overklokken mogelijk te maken. Het maakt de A8-7670K praktisch niet interessanter dan de A8-7650K die je met minimale moeite tot een vergelijkbaar niveau kan tillen en tevens tientjes goedkoper is. Je zou dan nog kunnen denken dat de A8-7670K interessant is als je puur CPU prestaties wilt kopen vanwege het feit dat die puur op CPU overklok verder kwam, of wanneer je juist zelf echt geen overklok aan durft, maar dan komt de nekslag voor ons Nederlanders : De A8-7670K is hier matig leverbaar, en de A10-7850K die wel ruim beschikbaar is kost hier minder dan een tientje bovenop de A8-7670K. Bij de A10-7850K krijg je een nog hogere standaard kloksnelheid en twee extra GPU cores. Feitelijk een no-brainer dan. Hoewel ik vermoed dat deze A10-7850K weer weer een interessante overweging zal zijn heb ik hier helaas geen sample van.
Hoewel ‘wij’ weinig aan de A8-7670K hebben is dit elders in de wereld wel anders, iets wat ik even aan wil halen om uit te leggen dat het niet zo is dat AMD met de A8-7670K een vreemde zet maakt maar dat het vooral aan onze markt ligt. Kijken we naar newegg.com, één van de grootste (de grootste?) hardware retailers in de States, dan zie je dat de A8-7670K daar normaliter slechts 5 dollar meer kost dan de A8-7650K, en de A10-7850K daar weer 20 dollar boven zit (Overigens is de A8-7670K daar nu in de aanbieding voor 89$, dat is 15$ onder de A8-7650K, maar dat terzijde). Mochten de prijsverhoudingen hier ooit nog eens veranderen is het wel goed om te onthouden dat deze A8-7670K bij een minimale meerprijs (<5-10 euro ) wel interessant is en dat er dan geen reden is om er niet voor te gaan, enkel bij het huidige prijsverschil (20-25 euro bovenop de A8-7650K) is dat simpelweg niet het geval.
