Goed nieuws en slecht nieuws: Het goede nieuws is dat ik het nog resterende deel, overklokken, nu echt ga bespreken (Er zat enige tijd tussen dit deel en het vorige – Ed.). Het slechte nieuws is dat ik een andere belofte moet breken want dit deel is niet de afsluiter zoals ik eerder aangaf. Inmiddels ligt hier namelijk een AMD A8-7670K naast mij, en deze zal ik testen en vergelijken met de A8-7650K in de volgende, en finale, update.
Ik pak de draad weer op bij de setup die vorige keer nog stond. Wat producten betreft veranderd daar deze keer niets aan. Let op: Dit is dus mijn test bench voor deze ervaring, dat de verhouding een beetje zoek is met o.a. een 850W voeding mag hopelijk duidelijk zijn.
Overklokken is tegenwoordig bij veel componenten geen serieuze uitdaging meer. Zelfs voor mensen die geen BIOS/UEFI held zijn ligt een overklok binnen bereik, want tools zoals AMD Overdrive maken overklokken niet veel meer dan een slidertje naar rechts bewegen in een Windows applicatie. Helemaal zonder risico is het overigens niet, want als je een te hoog voltage op je onderdelen zet kan je wel degelijke ‘echte’ schade aanrichten. Wil je gaan overklokken begin dan met wat guides te lezen, schakel wat advies in, neem de tijd, en zorg dat je in hele kleine stapjes de prestaties verhoogt.
Wat een stevige overklok normaliter echter wel ten goede komt is een moederbord met een aardige stroomvoorziening richting de CPU, en tevens koeling van de VRM’s. Het Asus A68HM-Plus moederbord heeft zich de laatste tijd goed gedragen, maar het blijft een instap/midrange bord, en geen echt overklokkersbord. Dat hield in dat de speelruimte met het voltage beperkt was, echter gezien een APU zich op ‘betaalbaar gamen’ richt kan ik niet wakker liggen van het feit dat ik met een gangbare APU opstelling moet werken in plaats van een droomscenario voor overklokkers moet nabootsen. Toch deed het betaalbare Asus bordje het uiteindelijk goed, want de CPU kreeg ik zonder moeite op 4x 3.9GHz met 1.35V (3.3GHz is stock), en de GPU ging van 720 MHz naar maar liefst 1038 MHz in overdrive (1029 MHz in GPU-Z).
Met deze leuke overklok stabiel draaiende de eerste testjes doorlopen.
17% in 3D Mark Firestrike, en 20% in 3D Mark Sky Diver. 42% zelfs in Firestrike als je gaat vergelijken met de 4GB 1600MHz DDR3 resultaten uit het eerste deel. Dat zijn geen misselijke resultaten. Maar hoe vertaalt dat naar games?
We zien dat een aantal games net als de 3D Mark benchmarks een stevige boost krijgen van 15-20%, games die overigens in de praktijk vervolgens ook soepeler aanvoelden. De Sims heeft helaas geen ingebouwde benchmark, waardoor je afwijkingen kan krijgen afhankelijk van wat er op dat moment in de game gebeurd, maar een boost van bijna 50% is met enige zekerheid een indicatie dat het overklokken echt baat. Aan de andere kant van het spectrum zien we dat Shadow of Mordor er geen frame op vooruit gaat (zelfs één achteruit?), en ook Counter Strike Global Offensive gaat van een (respectabele) 74 FPS ‘slechts’ 3 FPS vooruit. Speciale toevoeging voor iBugged, die mij vroeg Euro Truck Simulator 2 te testen: Weet je nog dat ik 38 en 72 FPS haalde op Medium en Low respectievelijk haalde met de eerste setup? Met snel 8GB geheugen en een overklok kwam ik op maar liefst 70 en 103 FPS!
Een beetje processorkoeler is sowieso prettig om de geluidsproductie van de APU stock koelers onder load wat te drukken, en bovenstaande resultaten tonen aan dat een duur moederbord zeker niet vereist is om een praktische boost neer te zetten. Combineer die twee en je hebt in feite geen reden om niet te overklokken als je om prestaties geeft.
In de vorige delen kwam ik tot de conclusie dat Dual-Graphics/Crossfire met een R7 250 m.i. niet bijzonder interessant is, en dat het toevoegen van sneller geheugen juist weer wel voor een flinke prestatiewinst zorgt. Met deze overklok ervaring erbij is het tijd om het totaalplaatje op te maken: De AMD A8-7650K APU heeft mij overtuigd met een degelijke all-round prestatie; voor dagelijkse taken zoals browsen, office werk, of gewoon even vlotstarten en iets opzoeken is niet merkbaar anders dan met een Intel Core i7, een processor die meer kost dan een compleet systeem gebaseerd op deze APU. Ook gamen is zeker een optie zonder dure grafische kaart te kopen; zolang je enkel MOBA/MMO/CS games speelt op 1080p kan je prima uit de voeten en uitstekend genieten van een casual spelletje. Iets zwaardere games gaan vaak ook nog wel op lagere instellingen, maar we zijn ook enkele AAA games tegengekomen die simpelweg niet op 1080p zullen draaien. Niets voor een die-hard gamer dus, maar laten we de populariteit van o.a. MOBA games niet onderschatten. De AMD A8-7650K valt hierdoor automatisch in de rol van een echte budget-gamer chip, interessant wanneer er simpelweg geen budget is voor dedicated GPUs. Ook interessant is het idee dat een computer met game-functionaliteit simpelweg niets meer hoeft te kosten dan enkel een eenvoudig kantoor/huiswerk/familie-pctje.
Vertalen we de ervaringen naar een compleet systeem kom ik tot het volgende lijstje:
Ik hou het gebruikte moederbord en de AMD APU aan, kies voor een eenvoudige maar degelijke be quiet! voeding van 300W (ruim voldoende), kies voor een eenvoudige Cooler Master kast en een leuke instap processorkoeler, en als geheugen pak ik 8GB van lekker snel Corsair geheugen. Ik heb een SSHD in dit plaatje gezet, al is een 256GB SSD voor veel situaties een interessant alternatief. Oftewel ~350 euro voor een leuke all-rounder.
In het vorige deel zagen we dat de R7 250 niet bepaald een upgrade was, dus voor een echte upgrade komen we dan bij een AMD R7 260X uit. Als we rond die kaart een compleet systeem bouwen kijken we naar grofweg het volgende:
Zelfde behuizing, processorkoeler achterwege gelaten omdat de i3 stock koeler onder load niet bijster luid is, een iets duurdere voeding vanwege de losse GPU, iets goedkoper geheugen omdat snel geheugen Intel minder baat, en een budget moederbord met een scherp geprijsde i3 als basis. Uiteraard zullen de (AAA-) game prestaties daar beter zijn, maar we zitten al wel bijna 120 euro boven de prijs van het APU systeem. Dit lijstje onderstreept wederom de kracht van de APU: Als je een budget systeem zoekt met game functionaliteit is er praktisch geen alternatief, een echte upgrade kost flink meer en je kan met enkel een APU toch veel leuks doen!
